Metody identyfikacji źródeł emisji

    źródła emisji schematW artykule tym prezentujemy metody jakie wykorzystujemy do identyfikacji źródeł emisji w instalacjach przemysłowych i zakładach wytwórczych. Mogą one być stosowane zarówno wobec instalacji, które poddajemy weryfikacji po raz pierwszy (poznawanych), jak i do sprawdzenia kompletności źródeł z instalacji znajdujących się w systemie bilansowania emisji (nadzorowanych w sposób stały). Skierowanie pytania do pracowników służb utrzymania ruchu o emitory funkcjonujące w poszczególnych obiektach pozwala na skuteczną identyfikację wyłącznie pojedynczych, znaczących wylotów. W sytuacji gdy obiekt wyposażony jest w wiele podobnych emitorów, wskazanie które z nich stanowią źródło emisji substancji do powietrza, a którymi uwalniane są obojętne składniki powietrza jest bardzo trudne i w praktyce nie przynosi zakładanych efektów. Skuteczną i efektywną metodą identyfikacji emitorów jest postępowanie dwuetapowe, obejmujące:

    - etap I: wyodrębnienie spośród wszystkich fizycznie istniejących wylotów emitorów wskazanych na podstawie jednej z opisanych poniżej metod,

    - etap II: ocena pozostałych wylotów pod kątem możliwości emisji substancji innych niż obojętne składniki powietrza.

    Identyfikacja źródeł emisji na podstawie analizy procesów jednostkowych

    A. Określenie procesów oraz surowców, materiałów pomocniczych, produktów i odpadów:

    Poznanie ogólnej charakterystyki procesu wytwórczego oraz strumieni procesowych pozwala określić potencjalne obszary, w których może dochodzić do emisji substancji do powietrza. Zakres analizy procesów powinien obejmować co najmniej:

    - transport surowców i materiałów pomocniczych, ich rozładunek i magazynowanie,

    - przygotowanie surowców z wykorzystaniem procesów fizycznych lub chemicznych,

    - właściwe procesy wytwórcze,

    - procesy obróbki wykończeniowej produktu, magazynowania i załadunku do ekspedycji,

    - procesy zagospodarowania odpadowych strumieni procesowych,

    - zagospodarowanie odpadów stałych, ścieków, strumieni gazowych,

    - źródła pozyskania energii w procesie spalania paliw,

    - pracę instalacji w warunkach odbiegających od normalnych, w szczególności podczas uruchomienia i zatrzymywania,

    - rozruch instalacji (pierwsze uruchomienie), zakończenie eksploatacji instalacji.

    B. Identyfikacja procesów i operacji emisyjnych:

    Uszczegółowienie każdego z ww. elementów pozwala na wytypowanie operacji lub całych procesów, którym towarzyszy unos substancji do powietrza. Przykładem mogą być operacje przeładunku surowców, mediów i produktów. Przemieszczaniu materiałów sypkich w zależności od sposobu transportu może towarzyszyć uwalnianie zapylonego gazu transportującego (transport pneumatyczny) lub unos pyłu z przesypów przenośników mechanicznych, z kolei transportowi cieczy łatwo parujących może towarzyszyć uwalnianie „oparów” ze zbiorników w trakcie ich napełniania. Prześledzenie drogi każdego komponentu umożliwia zadanie operatorowi / projektantowi precyzyjnych pytań pozwalających wskazać miejsca unosu lub emisji do atmosfery, między innymi:

    - o wyloty gazu transportującego materiały sypkie (przeważnie powietrza lub azotu), zwierającego pozostałości pyłu po separacji transportowanego materiału z gazu nośnego,

    - sposób postępowania z „oparami” ciekłych substancji lotnych magazynowanych w zbiornikach bezciśnieniowych (wylot do atmosfery, zawrót wahadłem gazowym, kolektorowanie i neutralizacja).

    Trudniejsze do identyfikacji są operacje w obrębie procesów przygotowawczych i właściwych procesów wytwórczych. Analizę poszczególnych operacji można poprzedzić uzyskaniem informacji o obszarach, w których procesy są prowadzone w założeniu w sposób hermetyczny, lub w których odbierane z aparatów / sekcji odgazy są kolektorowane. Zabieg ten pozwala ograniczyć zakres szczegółowej analizy procesów do obszarów pozostałych.

    Analiza procesów jednostkowych stanowi źródło informacji między innymi o odpadowych strumieniach procesowych. Ocena przebiegu operacji, którym są one poddawane powinna obejmować wszystkie etapy obróbki strumieni, łącznie z zagospodarowaniem ostatecznym lub neutralizacją. Zasada ta dotyczy również odpadów, które mogą stanowić źródło emisji pyłu, lotnych związków organicznych, amoniaku oraz ścieków zawierających LZO i stanowiących potencjalne źródło emisji do powietrza.

    Przegląd procesu dostarcza również informacje o charakterystyce energetycznej, stanowiącej punkt wyjścia do określenia:

    - źródeł ciepła, w tym źródeł spalania paliw,

    - układów grzewczych (nośników ciepła), w tym układów dowthermowych,

    - układów chłodniczych, w tym układów zawierających amoniak, substancje kontrolowane lub f-gazy.

    Oprócz określenia procesów i operacji właściwych dla normalnych warunków pracy instalacji uwagi wymagają warunki odbiegające od normalnych, przy których może dochodzić do emisji innych rodzajów substancji lub o innej skali niż w warunkach normalnych, np. zrzuty gazów procesowych w trakcie uruchamiania instalacji przemysłowych, przedmuch azotem instalacji po zatrzymaniu, prowadzony w ramach przygotowania do rewizji lub remontu.

    Szczególnym przypadkiem emisji w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych jest rozruch (pierwsze uruchomienie po wybudowaniu) oraz przygotowanie do zakończenia eksploatacji instalacji. Sytuacje te wymagają analizy przebiegu operacji i identyfikacji etapów mogących powodować znaczące emisje.

    Identyfikacja źródeł emisji na podstawie wizji lokalnej

    źródła emisji emitoryMetoda obserwacji obiektów i sprecyzowanie pytań o poszczególne wyloty jest skuteczna wobec:

    - pojedynczych, wyodrębnionych urządzeń i wylotów znajdujących się poza budynkami,

    - odciągów odgazów z łatwo dostępnych maszyn i urządzeń zlokalizowanych wewnątrz hal,

    - układów wentylacji mechanicznej pomieszczeń produkcyjnych i niektórych pomieszczeń magazynowych.

    W wymienionych przypadkach wyloty odgazów dają się łatwo zidentyfikować, dzięki czemu jest możliwe ich wiarygodne przypisanie do procesu oraz ocena, czy stanowią źródło emisji, czy też wprowadzają do powietrza wyłącznie substancje inertne.

    Podstawą oceny emisji z mechanicznych układów wentylacji ogólnej hal jest obserwacja urządzeń i procesów, z których zanieczyszczenia mogą być uwalniane do wnętrza pomieszczeń. Źródło unosu mogą również stanowić nieszczelności instalacji znajdującej się w hali, w której wykorzystywane są lotne związki organiczne. Jednym ze sposobów weryfikacji emisji z układów wentylacyjnych jest analiza wyników pomiarów czynników chemicznych na stanowiskach pracy. Wyniki potwierdzające obecność substancji w powietrzu wewnątrz hali wskazują również na prawdopodobną emisję z układu wentylacyjnego do atmosfery.

    Identyfikacja źródeł emisji niezorganizowanej

    Emisja z nieszczelności instalacji:

    Istnieje zasadnicza różnica w ocenie możliwości występowania emisji z nieszczelności instalacji wobec substancji gazowych (głównie lotnych związków organicznych) oraz pyłów. Jeśli w obrębie zakładu eksploatowana jest instalacja, w której znajdują się LZO, z bardzo wysokim prawdopodobieństwem można przyjąć, że stanowi ona jako całość źródło emisji niezorganizowanej (szerzej zagadnienia te opisujemy w dziale Emisja niezorganizowana, w zakładce Nieszczelności instalacji). Kwestią oceny pozostają jedynie rodzaje emitowanych substancji oraz skala emisji. Instalacje operujące materiałami stałymi mogą być natomiast narażone na nieszczelności w obrębie niektórych układów lub wrażliwych urządzeń. Pozostała część instalacji może być skutecznie zhermetyzowana. Identyfikacja nieszczelności wymaga przeprowadzenia wizji lokalnej i zebrania dodatkowych informacji o historii incydentów rozszczelnień.

    Pozostałe źródła niezorganizowanej emisji pyłów:

    Ocena możliwości występowania emisji niezorganizowanej pyłu z większości rodzajów źródeł sprowadza się do stwierdzenia ich obecności (występowanie źródła oznacza emisję). Do źródeł tych należą:

    - drogi i place o nawierzchni utwardzonej kruszywami lub zanieczyszczonej nawierzchni asfaltowej lub betonowej,

    - drogi nieutwardzone,

    - operacje przeładunku materiałów sypkich (leje zasypowe taśmociągów, miejsca wyładunku z taśmociągów, przeładunek z wykorzystaniem ładowarek lub dźwigów),

    - hałdy magazynowe.

    Źródłem, które wymaga szczegółowej oceny są drogi utwardzone. W przypadku gdy powierzchnia drogi jest pozbawiona cząstek wolnych, nie ma możliwości wyznaczenia emisji pyłu. Tym samym przyjmuje się, że droga ta lub jej odcinek nie stanowi źródła emisji wtórnej. Sprawdzenie można wykonać według procedury Procedures for sampling surface/bulk dust loading zawartej w załączniku C.1 Emissions Factors & AP 42, Compilation of Air Pollutant Emission Factors US EPA.

    Emisja z układów chłodniczych:

    Podstawą określenia możliwości emisji z układów chłodniczych jest identyfikacja sposobu wymiany ciepła i czynnika chłodniczego. Dla układów zamkniętych, w których znajdują się substancje kontrolowane lub f-gazy możliwość emisji dotyczy wyłącznie uwolnień niezmierzonych, powodowanych uszkodzeniami aparatów. Układy otwarte (wodne) wymagają natomiast oceny podatności na zanieczyszczenie wody substancjami, które mogą następnie dyfundować do powietrza.

    Opisane powyżej metody pozwalają na efektywne przeprowadzenie pierwszego etapu charakteryzowania emisji z instalacji, to jest na identyfikację źródeł. Stanowią jednocześnie podstawę wyboru metod jej parametryzacji:

    - indywidualnie dla każdego zidentyfikowanego źródła,

    - zbiorczo dla grup źródeł, np. na podstawie bilansu LZO,

    i w dalszej kolejności wdrożenia systemu monitorowania i zarządzania emisjami.

    Aktualności
    • 12
      maj
      Serdecznie zapraszamy na szkolenia zaplanowane na wrzesień br.: - Specjalista ds. Emisji - Bilans LZO - Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w powietrzu Cykl szkoleń w sesji jesiennej rozpoczyna dwudniowe szkolenie Specjalista ds. Emisji, które odbędzie się w dniach 12-13 września br. Szkolenie poprowadzi prof. Agnieszka Goroncy, Bartosz Kuśmidrowicz i Konrad Jabłoński. Szczegółowe informacje o szkoleniu zamieściliśmy na stronie https://wszystkooemisjach.pl/513 W kolejnym tygodniu września odbędzie się szkolenie z Bilansów LZO (webinarium live 19.09.2023, warsztaty 20.09.2023). Szczegóły szkolenia przedstawiamy na stronie https://wszystkooemisjach.pl/517 Jesienny cykl szkoleń zamyka szkolenie z obliczeń rozprzestrzeniania zanieczyszczeń w powietrzu, które odbędzie się 26-27 września (webinarium live oraz warsztaty). Szkolenie poprowadzi Bartosz Kuśmidrowicz oraz Ryszard Samoć. Szczegółowe informacje o szkoleniu na stronie https://wszystkooemisjach.pl/515
    • 12
      maj
      Stronę z rocznymi ocenami jakości powietrza, zamieszczoną w dziale Operaty Ochrony Powietrza, uzupełniliśmy o publikacje GIOŚ za rok 2022. Stronę uzupełniliśmy również o Najważniejsze informacje o rocznych ocenach jakości powietrza. Strona jest dostępna pod adresem: https://wszystkooemisjach.pl/409/roczna-ocena-jakosci-powietrza Dokumenty opublikowane przez GIOŚ stanowią podstawę oceny, czy na danym obszarze wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, a także pozwolenia zintegrowanego wymaga wcześniejszego postępowania kompensacyjnego, o którym mowa w art. 225 ustawy Prawo ochrony środowiska. Publikacja rocznych ocen jakości powietrza zamyka również etap weryfikacji danych monitoringowych za rok 2022 i umożliwia aktualizację informacji o tle zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Ustalone wartości będą obowiązywały przez kolejny rok. Artykuł o zasadach sporządzania informacji o tle zamieściliśmy na stronie: https://wszystkooemisjach.pl/487/tlo-zanieczyszczenia-powietrza-aktualny-stan-jakosci-powietrza
    • 03
      kwiecień
      W minionym tygodniu (28.03) w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (L 90/46) zostało opublikowane Zalecenie Komisji (UE) 2023/688 z dnia 20 marca 2023 r. w sprawie pomiaru liczby cząstek stałych do celów okresowej kontroli technicznej pojazdów wyposażonych w silniki wysokoprężne. Oprócz względów środowiskowych i ekonomicznych, genezą zalecenia są wnioski z badań, które wskazują, że „nawet pojazdy z uszkodzonymi lub poddanymi ingerencji filtrami cząstek stałych w silnikach Diesla mogą pomyślnie przejść badanie zadymienia, a wadliwe działanie nie zostanie zauważone”. Zdaniem Komisji „aby móc wykryć pojazdy z wadliwymi filtrami cząstek stałych w silnikach Diesla, należy wprowadzić w ramach okresowych kontroli technicznych pojazdów pomiar liczby cząstek stałych „PN” – według metodyki wspólnej dla wszystkich krajów członkowskich Unii. System obejmie pojazdy lekkie z silnikami Diesla zarejestrowane po raz pierwszy od 1 stycznia 2013 r. (Euro 5b i nowsze) oraz pojazdy ciężarowe o dużej ładowności z silnikami Diesla zarejestrowane po raz pierwszy od 1 stycznia 2014 r. (Euro VI i nowsze). Opublikowane zalecenie ma stanowić pierwszy krok w kierunku zharmonizowanego pomiaru liczby cząstek stałych „PN” podczas badań zdatności do ruchu drogowego w całej Unii. Załącznik do zalecenia zawiera Wytyczne dotyczące pomiaru liczby cząstek stałych. Zalecenie 2023/688 jest dostępne na stronie eur-lex
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Operat FB
    Konferencja Biomasa i paliwa alternatywne w ciepłownictwie 2023
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER

    Program zwiększania kompetencji i Szkolenia zamknięte

    Warsztaty on-line

    Zobacz komunikaty JRC/ IPPC Bureau / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    JRC: CBAM - greenhouse gas emissions from manufacturing: what difference across countries? (29.09.2023)

    IOS-PIB: Podręcznik adaptacji do zmian klimatu dla miast (28.09.2023)

    WIOŚ w Katowicach: Osunięcie hałdy i emisja pyłu w Radlinie -  kontrola interwencyjna Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska

    zanieczyszczenie powietrza PM10 PM2,5
    © WIOŚ Katowice

    EPA [PFAS] Finalizes Rule to Require Reporting of PFAS Data to Better Protect Communities from Forever Chemicals (28.09.2023)

    EPA [bezwodny amoniak] Settles with Two Watsonville, Calif., Companies for Claims of Chemical Safety Violations (25.09.2023)

    IOŚ-PIB: szkolenia z adaptacji miast powyżej 20 tys. mieszkańców do zmian klimatu (20.09.2023)

    zmiany klimatu adaptacja podręcznik
    © IOŚ-PIB

    EEA: EU and global consumption of controlled ozone-depleting substances (15.09.2023)

    EEA: EU consumption of controlled ozone-depleting substances (15.09.2023)

    EEA: EU continues phasing out use of chemicals that harm the ozone layer (15.09.2023)

    EEA: Emission reduction of the main air pollutants by Member State from 2005 to 2021 (14.09.2023)

    EEA: Percentage emission reductions of main air pollutants in 2021 compared with 2005 levels (14.09.2023)

    EEA: Persistent organic pollutant emissions in the EU-27 Member States, by country, 2005-2021 (14.09.2023)

    EEA: Emissions of persistent organic air pollutants in the 27 EU Member States, 2005-2021 (14.09.2023)

    EEA: Percentage emission reductions of primary heavy metals of EU Member States in 2021 compared with 2005 levels (14.09.2023)

    EEA: Percentage emission reductions in 2021 of primary heavy metals compared with 2005 levels (14.09.2023)

    U.S. EPA [emisje w portach] Tadano Group to Pay $40 Million to Settle Clean Air Act Violations After Selling Noncompliant Diesel Engines (31.08.2023)

    U.S. EPA [emisje metanu z sektora ropy i gazu] Biden-Harris Administration Announces Availability of $350 Million in Grants to States to Cut Methane Emissions from Oil and Gas Sector (31.08.2023)

    EPA [amoniak] penalizes Yakima companies $194,000 for violating federal rules aimed at preventing accidental chemical releases (28.08.2023)

    IPPC Bureau: The first draft of the revised BREF for the Ceramic Manufacturing Industry (CER) has been issued for comments. Deadline to provide comments 31 October 2023 (24.08.2023)

    U.S. EPA [transport] Idaho Diesel Parts Companies and Owner Plead Guilty to Selling and Installing Illegal Defeat Devices and Agree to Pay $1 Million (24.08.2023)

    KOBiZE: CBAM – przyjęcie rozporządzenia wykonawczego dotyczącego okresu przejściowego oraz informacja o wytycznych i szkoleniach organizowanych przez KE (22.08.2023)

    EEA: Average CO₂ emissions and targets of pools of van manufacturers in EU, Iceland and Norway (21.08.2023)

    EPA [ozon] Initiates New Review of the Ozone National Ambient Air Quality Standards to Reflect the Latest Science (21.08.2023)

    EEA: Average CO₂ emissions from new vans (21.08.2023)

    U.S. EPA [bezwodny amoniak] Fremont, Calif., Ice Processing Facility Improves Safety, Pays $169,400 Penalty, in Settlement with EPA (21.08.2023)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    On the transfer of dense gases from a forest sub-canopy into the wind field above

    A quantitative exploration of the interactions and synergistic driving mechanisms between factors affecting regional air quality based on deep learning

    Source specific health risks of size-segregated particulate bound metals in an urban environment over northern India

    Emissions of isoprene and monoterpenes from urban tree species in China and relationships with their driving factors

    Ozone air quality deteriorated by inter-provincial transport downwind of Seoul metropolitan area

    Effects of driving conditions on aerosol formation from photooxidation of gasoline vehicles exhaust in Hong Kong

    An Online Downscaling Method to Simulate High Resolution Atmospheric Concentrations of Pesticides with the 3D Chemistry-Transport Model CHIMERE: Application and Evaluation

    Estimating background concentrations of PM2.5 for urban air quality modelling in a data poor environment

    Low-cost sensors and Machine Learning aid in identifying environmental factors affecting particulate matter emitted by household heating

    Estimation of daily NO2 with explainable machine learning model in China, 2007–2020

    Zobacz EUR-Lex:

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/1242 w odniesieniu do wzmocnienia norm emisji CO2 dla nowych pojazdów ciężkich oraz włączenia obowiązków sprawozdawczych, a także uchylającego rozporządzenie (UE) 2018/956” (29.09.2023)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego a) „Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów »Plan przemysłowy Zielonego Ładu na miarę epoki neutralności emisyjnej«” [COM(2023) 62 final] – b) „Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji produktów technologii neutralnych emisyjnie (akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie)” (29.09.2023)

    Decyzja Komisji z dnia 28 lipca 2023 r. zlecająca centralnemu administratorowi dziennika transakcji Unii Europejskiej wprowadzenie zmian w tabelach krajowego rozdziału uprawnień Belgii, Bułgarii, Czech, Danii, Niemiec, Estonii, Irlandii, Hiszpanii, Francji, Chorwacji, Włoch, Cypru, Łotwy, Luksemburga, Węgier, Niderlandów, Austrii, Polski, Portugalii, Finlandii i Szwecji do dziennika transakcji Unii Europejskiej (29.09.2023)

    Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 30 marca 2023 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych zmieniającego dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 517/2014 (27.09.2023)

    Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 30 marca 2023 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1005/2009 (27.09.2023)

    Decyzja Komisji z dnia 14 lipca 2023 r. zlecająca centralnemu administratorowi dziennika transakcji Unii Europejskiej wprowadzenie korekt w tabelach krajowego rozdziału uprawnień Belgii, Czech, Danii, Niemiec, Hiszpanii, Francji, Chorwacji, Włoch, Litwy, Niderlandów, Polski i Szwecji do dziennika transakcji Unii Europejskiej (27.09.2023)

    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1804 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych i uchylenia dyrektywy 2014/94/UE (22.09.2023)

    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1805 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie stosowania paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w transporcie morskim oraz zmiany dyrektywy 2009/16/WE (22.09.2023)

    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955  (20.09.2023)

    CBAM - Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/1773 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 w odniesieniu do obowiązków sprawozdawczych do celów mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 w okresie przejściowym (15.09.2023) 

    CBAM CO2

    Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2023/1760 z dnia 11 września 2023 r. w sprawie uznania sprawozdania zawierającego informacje o typowym poziomie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z uprawy rzepaku w Australii na podstawie art. 31 ust. 3 i 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 (12.09.2023)

    Decyzja Komisji (UE) 2023/1665 z dnia 28 sierpnia 2023 r. w sprawie sprostowania decyzji (UE) 2023/1409 polecającej centralnemu administratorowi rejestru Unii zwrócenie państwom członkowskim i Zjednoczonemu Królestwu nadwyżki unijnej na koniec drugiego okresu rozliczeniowego protokołu z Kioto (30.08.2023)