Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza – lotne związki organiczne (LZO, VOC)

Opłaty za wprowadzanie do powietrza lotnych związków organicznych wyznacza się w oparciu o jedną z czterech metod:

obliczenia emisji wykonywane w systemie do pomiarów ciągłych lub na podstawie wyników pomiarów okresowych: metodę tę stosuje się głównie w instalacjach przemysłu chemicznego oraz dla niektórych źródeł eksploatowanych w instalacjach podlegających pod wymogi standardów emisyjnych, przy produkcji mas bitumicznych, w przetwórstwie tworzysz sztucznych i depolimeryzacji,
obliczenia emisji niezorganizowanej z nieszczelności instalacji: przedstawiamy je w dziale Emisja niezorganizowana w zakładce Nieszczelności instalacji,
bilans LZO dla instalacji wykorzystujących lotne związki organiczne jako surowce,
bilans zużycia preparatów: wykorzystywanych do czyszczenia i konserwacji maszyn.

Poniżej przedstawiamy dwie metody wyznaczania należnych opłat bazujące na bilansie LZO.

Jeżeli jest taka możliwość emisja całkowita powinna być przyporządkowana poszczególnym źródłom emisji zorganizowanej oraz niezorganizowanej. Sumaryczną wielkość emisji - jedną wartość dla całej instalacji - podaje się jedynie, gdy sprawdzenia dotrzymania standardu dokonuje się łącznie dla emisji zorganizowanej i niezorganizowanej. Bez względu na sposób określania emisji, jej wielkość powinna wynikać z bilansu LZO. Zasady sporządzania bilansu dla poszczególnych rodzajów działalności omówiono w dziale Bilans LZO. W dziale tym opisano również metody wyznaczania poszczególnych strumieni zawierających lotne związki organiczne istotnych dla wysokości należnych opłat:

Uwzględnienie w obliczeniach należnej opłaty strumieni takich jak LZO (VOC) zawarte w produktach, odpadach i ściekach oraz LZO (VOC) zredukowanych pozwala na spełnienie warunku opłaty za faktycznie wyemitowaną ilość substancji. Dane, na podstawie których strumienie te są wyznaczane powinny być dostatecznie wiarygodne. Z punktu widzenia prowadzącego instalację, uwzględnienie niektórych strumieni obarczonych niepewnością jest nieuzasadnione wobec ich niewielkiego znaczenia dla wysokości opłat oraz kosztów związanych z ich monitoringiem. W takich przypadkach strumienie te nie są uwzględniane w bilansie, a LZO (VOC) w nich zawarte uznaje się za wyemitowane do powietrza.

Bilans maksymalnie uproszczony, to jest ograniczony wyłącznie do rozpuszczalników wprowadzonych do procesu, wykorzystuje się do wyznaczania należnej opłaty za substancje lotne zawarte w preparatach wykorzystywanych do czyszczenia i konserwacji maszyn. Sposób wyznaczania tego rodzaju emisji przedstawiamy w dziale Emisja niezorganizowana w zakładce Emisje z konserwacji maszyn i procesów nieobjętych standardami.

Wybór stawek opłat

Obwieszczenie Ministra Środowiska w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska w znaczący sposób różnicuje stawki dla poszczególnych grup substancji należących do lotnych związków organicznych oraz stawkę ogólną dla substancji organicznych. Poniżej przedstawiono wysokość stawek opłat obowiązujących w roku 2014:

aldehydy alifatyczne i ich pochodne…………………….....1,27 zł/kg,
aldehydy pierścieniowe, aromatyczne i ich pochodne…...1,27 zł/kg,
alkohole alifatyczne i ich pochodne……………………...…1,27 zł/kg,
alkohole pierścieniowe, aromatyczne i ich pochodne…….1,27 zł/kg,
aminy i ich pochodne…………………………………….......1,27 zł/kg,
kwasy organiczne, ich związki i pochodne………………...1,27 zł/kg,
substancje organiczne……………………………………......6,33 zł/kg.

Znaczna różnica w wysokości stawek dla poszczególnych rodzajów substancji należących do grupy lotnych związków organicznych oraz stawki ogólnej dla substancji organicznych sprawia, że opłata całkowita za emisję LZO (VOC) z instalacji, w zależności od metody sporządzenia bilansu, może się różnić nawet do kilkuset procent. Warunkiem umożliwiającym rozliczenie części emisji według stawek dla poszczególnych rodzajów substancji jest wiedza o ich udziale w sumie lotnych związków organicznych. W przypadku dostatecznie wiarygodnych danych i sporządzenia bilansu LZO w rozbiciu na poszczególne substancje, opłata może zostać wniesiona według ogólnej stawki dla substancji organicznych tylko za tę część emisji, wobec której nie można określić rodzajów substancji wchodzących w skład LZO (VOC). Pozostała część ładunku lotnych związków organicznych może zostać rozliczona według stawek właściwych dla poszczególnych rodzajów substancji. Metody wyodrębniania substancji z grupy lotnych związków organicznych przedstawiono w dziale Bilans LZO w zakładce LZO w surowcach.

Definicja LZO (VOC)

Za lotne związki organiczne (LZO, VOC) uznaje się związki organiczne o prężności par w temperaturze 293,15K (20°C) nie mniejszej niż 10 Pa, lub posiadające taką lotność w warunkach, w jakich są użytkowane. Niektóre powszechnie wykorzystywane substancje organiczne charakteryzują się w temperaturze 20°C następującą prężnością par:

aceton: 24 658 Pa,
chloroform: 20 908 Pa,
toluen: 2 911 Pa,
oktan: 1 412 Pa,
glikol etylenowy: 8 Pa.

Obliczenie prężności par czystej substancji w określonej temperaturze użytkowania umożliwia równanie Antoine'a:

logP = A – B/(C+T)

W przypadku braku wartości stałych A, B, C dla zadanego przedziału temperatury, należy skorzystać z innych równań i współczynników.

Przykładem znaczenia temperatury dla prężności par może być wymieniony powyżej glikol etylenowy, który w temperaturze 10°C posiada prężność par równą 3 Pa, w temperaturze 20°C 8 Pa, a w temperaturze 40°C 44 Pa. Szerszy zbiór związków organicznych wraz z charakterystyką prężności par przedstawiamy w dziale Obliczenia emisji w zakładce Magazynowanie cieczy lotnych w zbiornikach.

Stronę zaktualizowano 05.09.2015