Metody identyfikacji źródeł emisji

    źródła emisji schematW artykule tym prezentujemy metody jakie wykorzystujemy do identyfikacji źródeł emisji w instalacjach przemysłowych i zakładach wytwórczych. Mogą one być stosowane zarówno wobec instalacji, które poddajemy weryfikacji po raz pierwszy (poznawanych), jak i do sprawdzenia kompletności źródeł z instalacji znajdujących się w systemie bilansowania emisji (nadzorowanych w sposób stały). Skierowanie pytania do pracowników służb utrzymania ruchu o emitory funkcjonujące w poszczególnych obiektach pozwala na skuteczną identyfikację wyłącznie pojedynczych, znaczących wylotów. W sytuacji gdy obiekt wyposażony jest w wiele podobnych emitorów, wskazanie które z nich stanowią źródło emisji substancji do powietrza, a którymi uwalniane są obojętne składniki powietrza jest bardzo trudne i w praktyce nie przynosi zakładanych efektów. Skuteczną i efektywną metodą identyfikacji emitorów jest postępowanie dwuetapowe, obejmujące:

    - etap I: wyodrębnienie spośród wszystkich fizycznie istniejących wylotów emitorów wskazanych na podstawie jednej z opisanych poniżej metod,

    - etap II: ocena pozostałych wylotów pod kątem możliwości emisji substancji innych niż obojętne składniki powietrza.

    Identyfikacja źródeł emisji na podstawie analizy procesów jednostkowych

    A. Określenie procesów oraz surowców, materiałów pomocniczych, produktów i odpadów:

    Poznanie ogólnej charakterystyki procesu wytwórczego oraz strumieni procesowych pozwala określić potencjalne obszary, w których może dochodzić do emisji substancji do powietrza. Zakres analizy procesów powinien obejmować co najmniej:

    - transport surowców i materiałów pomocniczych, ich rozładunek i magazynowanie,

    - przygotowanie surowców z wykorzystaniem procesów fizycznych lub chemicznych,

    - właściwe procesy wytwórcze,

    - procesy obróbki wykończeniowej produktu, magazynowania i załadunku do ekspedycji,

    - procesy zagospodarowania odpadowych strumieni procesowych,

    - zagospodarowanie odpadów stałych, ścieków, strumieni gazowych,

    - źródła pozyskania energii w procesie spalania paliw,

    - pracę instalacji w warunkach odbiegających od normalnych, w szczególności podczas uruchomienia i zatrzymywania,

    - rozruch instalacji (pierwsze uruchomienie), zakończenie eksploatacji instalacji.

    B. Identyfikacja procesów i operacji emisyjnych:

    Uszczegółowienie każdego z ww. elementów pozwala na wytypowanie operacji lub całych procesów, którym towarzyszy unos substancji do powietrza. Przykładem mogą być operacje przeładunku surowców, mediów i produktów. Przemieszczaniu materiałów sypkich w zależności od sposobu transportu może towarzyszyć uwalnianie zapylonego gazu transportującego (transport pneumatyczny) lub unos pyłu z przesypów przenośników mechanicznych, z kolei transportowi cieczy łatwo parujących może towarzyszyć uwalnianie „oparów” ze zbiorników w trakcie ich napełniania. Prześledzenie drogi każdego komponentu umożliwia zadanie operatorowi / projektantowi precyzyjnych pytań pozwalających wskazać miejsca unosu lub emisji do atmosfery, między innymi:

    - o wyloty gazu transportującego materiały sypkie (przeważnie powietrza lub azotu), zwierającego pozostałości pyłu po separacji transportowanego materiału z gazu nośnego,

    - sposób postępowania z „oparami” ciekłych substancji lotnych magazynowanych w zbiornikach bezciśnieniowych (wylot do atmosfery, zawrót wahadłem gazowym, kolektorowanie i neutralizacja).

    Trudniejsze do identyfikacji są operacje w obrębie procesów przygotowawczych i właściwych procesów wytwórczych. Analizę poszczególnych operacji można poprzedzić uzyskaniem informacji o obszarach, w których procesy są prowadzone w założeniu w sposób hermetyczny, lub w których odbierane z aparatów / sekcji odgazy są kolektorowane. Zabieg ten pozwala ograniczyć zakres szczegółowej analizy procesów do obszarów pozostałych.

    Analiza procesów jednostkowych stanowi źródło informacji między innymi o odpadowych strumieniach procesowych. Ocena przebiegu operacji, którym są one poddawane powinna obejmować wszystkie etapy obróbki strumieni, łącznie z zagospodarowaniem ostatecznym lub neutralizacją. Zasada ta dotyczy również odpadów, które mogą stanowić źródło emisji pyłu, lotnych związków organicznych, amoniaku oraz ścieków zawierających LZO i stanowiących potencjalne źródło emisji do powietrza.

    Przegląd procesu dostarcza również informacje o charakterystyce energetycznej, stanowiącej punkt wyjścia do określenia:

    - źródeł ciepła, w tym źródeł spalania paliw,

    - układów grzewczych (nośników ciepła), w tym układów dowthermowych,

    - układów chłodniczych, w tym układów zawierających amoniak, substancje kontrolowane lub f-gazy.

    Oprócz określenia procesów i operacji właściwych dla normalnych warunków pracy instalacji uwagi wymagają warunki odbiegające od normalnych, przy których może dochodzić do emisji innych rodzajów substancji lub o innej skali niż w warunkach normalnych, np. zrzuty gazów procesowych w trakcie uruchamiania instalacji przemysłowych, przedmuch azotem instalacji po zatrzymaniu, prowadzony w ramach przygotowania do rewizji lub remontu.

    Szczególnym przypadkiem emisji w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych jest rozruch (pierwsze uruchomienie po wybudowaniu) oraz przygotowanie do zakończenia eksploatacji instalacji. Sytuacje te wymagają analizy przebiegu operacji i identyfikacji etapów mogących powodować znaczące emisje.

    Identyfikacja źródeł emisji na podstawie wizji lokalnej

    źródła emisji emitoryMetoda obserwacji obiektów i sprecyzowanie pytań o poszczególne wyloty jest skuteczna wobec:

    - pojedynczych, wyodrębnionych urządzeń i wylotów znajdujących się poza budynkami,

    - odciągów odgazów z łatwo dostępnych maszyn i urządzeń zlokalizowanych wewnątrz hal,

    - układów wentylacji mechanicznej pomieszczeń produkcyjnych i niektórych pomieszczeń magazynowych.

    W wymienionych przypadkach wyloty odgazów dają się łatwo zidentyfikować, dzięki czemu jest możliwe ich wiarygodne przypisanie do procesu oraz ocena, czy stanowią źródło emisji, czy też wprowadzają do powietrza wyłącznie substancje inertne.

    Podstawą oceny emisji z mechanicznych układów wentylacji ogólnej hal jest obserwacja urządzeń i procesów, z których zanieczyszczenia mogą być uwalniane do wnętrza pomieszczeń. Źródło unosu mogą również stanowić nieszczelności instalacji znajdującej się w hali, w której wykorzystywane są lotne związki organiczne. Jednym ze sposobów weryfikacji emisji z układów wentylacyjnych jest analiza wyników pomiarów czynników chemicznych na stanowiskach pracy. Wyniki potwierdzające obecność substancji w powietrzu wewnątrz hali wskazują również na prawdopodobną emisję z układu wentylacyjnego do atmosfery.

    Identyfikacja źródeł emisji niezorganizowanej

    Emisja z nieszczelności instalacji:

    Istnieje zasadnicza różnica w ocenie możliwości występowania emisji z nieszczelności instalacji wobec substancji gazowych (głównie lotnych związków organicznych) oraz pyłów. Jeśli w obrębie zakładu eksploatowana jest instalacja, w której znajdują się LZO, z bardzo wysokim prawdopodobieństwem można przyjąć, że stanowi ona jako całość źródło emisji niezorganizowanej (szerzej zagadnienia te opisujemy w dziale Emisja niezorganizowana, w zakładce Nieszczelności instalacji). Kwestią oceny pozostają jedynie rodzaje emitowanych substancji oraz skala emisji. Instalacje operujące materiałami stałymi mogą być natomiast narażone na nieszczelności w obrębie niektórych układów lub wrażliwych urządzeń. Pozostała część instalacji może być skutecznie zhermetyzowana. Identyfikacja nieszczelności wymaga przeprowadzenia wizji lokalnej i zebrania dodatkowych informacji o historii incydentów rozszczelnień.

    Pozostałe źródła niezorganizowanej emisji pyłów:

    Ocena możliwości występowania emisji niezorganizowanej pyłu z większości rodzajów źródeł sprowadza się do stwierdzenia ich obecności (występowanie źródła oznacza emisję). Do źródeł tych należą:

    - drogi i place o nawierzchni utwardzonej kruszywami lub zanieczyszczonej nawierzchni asfaltowej lub betonowej,

    - drogi nieutwardzone,

    - operacje przeładunku materiałów sypkich (leje zasypowe taśmociągów, miejsca wyładunku z taśmociągów, przeładunek z wykorzystaniem ładowarek lub dźwigów),

    - hałdy magazynowe.

    Źródłem, które wymaga szczegółowej oceny są drogi utwardzone. W przypadku gdy powierzchnia drogi jest pozbawiona cząstek wolnych, nie ma możliwości wyznaczenia emisji pyłu. Tym samym przyjmuje się, że droga ta lub jej odcinek nie stanowi źródła emisji wtórnej. Sprawdzenie można wykonać według procedury Procedures for sampling surface/bulk dust loading zawartej w załączniku C.1 Emissions Factors & AP 42, Compilation of Air Pollutant Emission Factors US EPA.

    Emisja z układów chłodniczych:

    Podstawą określenia możliwości emisji z układów chłodniczych jest identyfikacja sposobu wymiany ciepła i czynnika chłodniczego. Dla układów zamkniętych, w których znajdują się substancje kontrolowane lub f-gazy możliwość emisji dotyczy wyłącznie uwolnień niezmierzonych, powodowanych uszkodzeniami aparatów. Układy otwarte (wodne) wymagają natomiast oceny podatności na zanieczyszczenie wody substancjami, które mogą następnie dyfundować do powietrza.

    Opisane powyżej metody pozwalają na efektywne przeprowadzenie pierwszego etapu charakteryzowania emisji z instalacji, to jest na identyfikację źródeł. Stanowią jednocześnie podstawę wyboru metod jej parametryzacji:

    - indywidualnie dla każdego zidentyfikowanego źródła,

    - zbiorczo dla grup źródeł, np. na podstawie bilansu LZO,

    i w dalszej kolejności wdrożenia systemu monitorowania i zarządzania emisjami.

    Aktualności
    • 27
      marzec
      2 kwietnia br. wchodzi z życie rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 8 marca 2024 r. w sprawie weryfikacji dotrzymywania wielkości dopuszczalnej emisji z uwzględnieniem niepewności pomiarowej (Dz.U. poz. 400). Rozporządzenie uzupełnia i rozbudowuje dotychczasowy system oceny wyników pomiarów poprzez odejmowanie niepewności pomiarowych, oparty na zapisach art. 204a ustawy Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenia w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1706). Zmiany obejmują, m.in. określenie maksymalnej wartości niepewności pomiarowej dla pojedynczego wyniku pomiaru dla amoniaku i rtęci, oraz wprowadzenie dla substancji niewymienionych w załączniku do rozp. ogólnej zasady ustalania wartości niepewności pomiarowej dla pojedynczego wyniku pomiaru w uzgodnieniu z organem właściwym do wydania pozwolenia zintegrowanego, na poziomie nie wyższym niż 40 % wielkości dopuszczalnej emisji. Część zapisów nowego rozporządzenia jest tożsama z wymaganiami rozporządzenia w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów (Dz.U. 2020 poz. 1860), np. w zakresie czasu trwania zakłóceń, w trakcie których nie uwzględnia się w ocenie odnotowywanych wyników pomiarów.
    • 25
      marzec
      Na stronie Biura IPPC zapowiedziano inaugurację INCITE – Europejskiego Centrum Innowacji ds. Transformacji Przemysłowej i Emisji, do którego utworzenia zobowiązuje zmiana Dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych, tak zwana dyrektywa IED 2.0, która niebawem zostanie przyjęta. Zadaniem Centrum będzie zbieranie i ocena informacji o pojawiających się na świecie innowacyjnych technikach minimalizacji zanieczyszczeń, dekarbonizacji, efektywnego gospodarowania zasobami i gospodarki o obiegu zamkniętym – istotnych dla działań, które będą podejmowane w wyniku zmiany dyrektywy 2010/75/UE ws. emisji przemysłowych. Według Biura IPPC Centrum INCITE ma się stać centralnym punktem odniesienia Unii w zakresie identyfikacji i oceny efektywności środowiskowej najnowocześniejszych technologii przemysłowych oraz platformą współpracy przemysłu, dostawców technologii, państw członkowskich, instytucji finansowych, inwestorów, społeczeństwa i środowisk akademickich, wespół z Komisją Europejską. Inauguracja tego kluczowego elementu nowej dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych odbędzie się 21 czerwca 2024 r. Więcej informacji o wydarzeniu na stronie Biura IPPC: https://eippcb.jrc.ec.europa.eu/innovation-centre-for-industrial-transformation
    • 25
      marzec
      Zapraszamy na pierwszy w Polsce KONGRES CARBON CAPTURE, który w formule Conference&Expo będzie poświęcony zagadnieniu wychwytywania, składowania i ponownego wykorzystania CO2 – tak zwanym technologiom CCS (Carbon Capture and Storage) oraz CCU (Carbon Capture and Utilization). Wydarzenie odbędzie się 23 kwietnia 2024 r. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Szczegółowe informacje na stronie Organizatora – Magazynu Biomasa
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Zmiana zasad pozwoleń zintegrowanych / zmiana dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych IED
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER
    Operat FB

    Zmiana zasad Pozwoleń Zintegrowanych - Dyrektywa IED 2.0 - szkolenie 4 czerwca 2024

    Zobacz komunikaty JRC/ IPPC Bureau / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    MKiŚ: Informacje o zmianach w Centralnym Rejestrze Operatorów – CRO (22.03.2024)

    EPA [HFC] reaches settlement with Resonac America for illegal import of super climate pollutant at Port of Los Angeles (21.03.2024)

    U.S. EPA: New Toxics Release Inventory Data Reported (21.03.2024)

    U.S. EPA: Toxic chemical releases have declined 21% in 10 years according to new Toxics Release Inventory data (21.03.2024)

    IPPC Bureau: Europejskie Centrum Innowacji ds. Transformacji Przemysłowej i Emisji INCITE – kluczowy element nowej dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych IED 2.0 (20.03.2024)

    KOBiZE: Konsultacje społeczne projektu rozporządzenia UE dotyczącego weryfikacji danych i akredytacji weryfikatorów w ramach EU ETS (20.03.2024)

    U.S. EPA [transport] Biden-Harris Administration finalizes strongest-ever pollution standards for cars that position U.S. companies and workers to lead the clean vehicle future, protect public health, address the climate crisis, save drivers money (20.03.2024)

    EPA [metan] celebrates 20 years of methane reduction accomplishments at the Global Methane Forum (19.03.2024)

    EEA: Average CO₂ emissions of pools of car manufacturers (18.03.2024)

    EEA: Average CO₂ emissions from new passenger cars and future targets (18.03.2024)

    EEA: Average CO₂ emissions from new vans and future targets (18.03.2024)

    EEA: Average CO₂ emissions and targets of pools of van manufacturers (18.03.2024)

    EEA: Assessing and addressing Europe’s climate risks (15.03.2024)

    EPA [bezwodny amoniak] Settles Chemical Accident Prevention Case in New Bedford (15.03.2024)

    EPA [tlenek etylenu] announces final rule to slash toxic emissions of ethylene oxide and reduce cancer risk (14.03.2024)

    EPA [program rozwoju czujników na bazie dwusiarczku molibdenu MoS2 do wykrywania PFAS w powietrzu] awards nearly $1.2M to student teams for innovative solutions to environmental and public health challenges (14.03.2024)

    EPA [przeładunek benzyn] finalizes commonsense standards to limit air toxic pollution at gasoline distribution facilities (14.03.2024)

    IOŚ-PIB: Zielona transformacja w praktyce –  demonstracja i upowszechnianie korzyści płynących z produkcji biogazu…” (13.03.2024)

    EPA [azbest] takes action against two Rhode Island companies for Clean Air Act Asbestos violations (13.03.2024)

    JRC: Climate-related financial risks are a major challenge (12.03.2024)

    IOŚ-PIB zrealizuje pierwszy w kraju regionalny plan adaptacji do zmian klimatu (11.03.2024)

    EEA: European Climate Risk Assessment (11.03.2024)

    WIOŚ w Krakowie: Pożar kontenera z piecem do wypalania baterii do samochodów elektrycznych (08.03.2024)

    IOŚ-PIB: Wizyta studyjna w Oslo w ramach projektu „Zielona transformacja w praktyce: demonstracja i upowszechnianie korzyści płynących z produkcji biogazu z bioodpadów” (08.03.2024)

    GIOS: Nowy moduł portalu Jakość Powietrza GIOŚ dedykowany tematyce chemizmu opadów atmosferycznych (06.03.2024)

    IPPC Bureau: The final draft of the revised BREF on Smitheries and Foundries (SF BREF) has been issued. The deadline to receive the IED Article 13 Forum comments is the 12 April 2024 (06.03.2024)

    GIOŚ zaprezentował stanowiska pomiarowe włączone do nowego systemu pomiarów i ocen depozycji atmosferycznej (06.03.2024)

    GIOŚ: Międzynarodowa współpraca dla środowiska. GIOŚ wzmacnia monitoring składu opadów atmosferycznych (05.03.2024)

    U.S. EPA [przemyt HFC] California man arrested for smuggling potent greenhouse gases into the United States (04.03.2024)

    EPA [ochrona przed skutkami awarii chemicznych] finalizes stronger safety standards to protect at-risk communities from chemical accidents (01.03.2024)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Calibration method of particulate matter sensor based on density peaks clustering combined with stacking algorithm

    Modelling the effect of shape on atmospheric microplastic transport

    Designing additional CO2 in-situ surface observation networks over South Korea using bayesian inversion coupled with Lagrangian modelling

    Optical and physical characteristics of aerosols over Asia: AERONET, MERRA-2 and CAMS

    CO2 synergistic emission reduction and health benefits of PM2.5 reaching WHO-III level in Pearl River Delta

    Zobacz EUR-Lex:

    Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 13 września 2023 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (22.03.2024)

    Sprostowanie do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (22.03.3034)

    Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2024/861 z dnia 15 marca 2024 r. w sprawie uznania sprawozdania zawierającego informacje o typowym poziomie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z uprawy rzepaku w Kanadzie na podstawie art. 31 ust. 3 i 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 (19.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Europejski Zielony Ład a zdrowie (18.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – W kierunku zintegrowanego podejścia politycznego UE wspierającego innowacje ukierunkowane na konkretny obszar z myślą o transformacji ekologicznej i cyfrowej (18.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Ekologizacja transportu towarowego (18.03.2024)

    Zalecenie Komisji (UE) 2024/608 z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie spójności środków przyjętych przez Polskę z unijnym celem neutralności klimatycznej i z zapewnianiem postępów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (07.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Kryzys klimatyczny i jego wpływ na słabsze grupy społeczne” (05.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Dyplomacja klimatyczna UE” (05.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Tworzenie unijnych ram polityki na rzecz sprawiedliwej transformacji – niezbędne środki” (05.03.2024)

    Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2024/766 z dnia 1 marca 2024 r. zmieniająca decyzję wykonawczą (UE) 2019/1119 w odniesieniu do obliczania ograniczenia emisji CO2 oraz błędu statystycznego w przypadku niektórych hybrydowych elektrycznych samochodów osobowych niedoładowywanych zewnętrznie (05.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do terminów przyjęcia standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju dla określonych branż i przedsiębiorstw z państw trzecich” (05.03.2024)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych, mutagenów lub substancji reprotoksycznych podczas pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG)” (05.03.2024)

    Pomoc państwa – Szwecja – Pomoc państwa SA.56908 (2023/C) (ex 2020/N) – Przedłużenie i zmiana programu pomocy na rzecz biogazu przeznaczonego do wykorzystania jako paliwo silnikowe w Szwecji – Pomoc państwa SA.56125 (2023/C) (ex 2020/N) – Przedłużenie i zmiana programu pomocy SA.49893 (2018/N) – Zwolnienie podatkowe dla biogazu i biopropanu, których źródłem nie jest żywność i które wykorzystuje się do produkcji ciepła – Zaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii EuropejskiejTekst mający znaczenie dla EOG (05.03.2024)