Operaty ochrony powietrza – wyznaczanie emisji granicznej oraz parametrów emitorów na podstawie modelowania stężeń imisyjnych
Oprócz sprawdzenia określonych prawem kryteriów jakości powietrza przeprowadzanego w ramach postępowania o wydanie/zmianę pozwolenia lub oceny oddziaływania na środowisko, metodykę referencyjną obliczeń stężeń imisyjnych zawartą w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu stosuje się również do:
-
wyznaczania projektowych limitów emisji (emisji granicznej), które nie będą powodowały przekroczenia standardów jakości powietrza, ani wartości odniesienia,
-
doboru parametrów emitorów umożliwiających dotrzymanie ww. warunków.
Ad. a) Projektowe limity emisji
Bez uszczerbku dla art. 188 ustawy Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym pozwolenie określa wielkość dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, nie większą niż wynikająca z prawidłowej eksploatacji instalacji, dla poszczególnych wariantów funkcjonowania, metoda ta odpowiada ogólnej zasadzie określonej w art. 222 ww. ustawy, według której w razie braku standardów emisyjnych i dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu ilości gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza ustala się na poziomie niepowodującym przekroczeń:
-
wartości odniesienia substancji w powietrzu,
-
wartości odniesienia substancji zapachowej w powietrzu.
Szerzej wymagania prawne wobec jakości powietrza atmosferycznego przedstawiamy w dziale Prawo.
Metoda określania emisji granicznej na podstawie kryteriów jakości powietrza atmosferycznego jest szczególnie przydatna w następujących przypadkach:
-
gdy wyznaczenie emisji jest możliwe wyłącznie przy zastosowaniu skomplikowanych modeli obliczeniowych, dla których określenie warunków brzegowych wymaga danych trudnych do ustalenia,
-
wielkości emisji obliczone na podstawie modelu procesu mogą być obarczone znaczną niepewnością,
-
spodziewane emisje są na niskich poziomach, a ich obliczenie wymagałoby znacznych nakładów.
Metoda emisji granicznej, zwana czasem również obliczeniami retrospektywnymi (backwards calculation), umożliwia w wielu przypadkach skrócenie czasu (i kosztów) projektowania. Dokładne obliczenia emisji można bowiem zastąpić bezpiecznym szacunkiem zawyżającym graniczne ładunki i skorelowanym z wartością wynikającą z chłonności środowiska.
Wobec niektórych rodzajów instalacji określenie emisji granicznej na podstawie modelowania stężeń imisyjnych powinno być prowadzone równolegle z analizą wymagań dodatkowych, w szczególności:
-
źródeł podlegających pod wymogi standardów emisyjnych,
-
najlepszych dostępnych technik (BAT),
-
norm organizacji zrzeszających producentów oraz REACH.
Ad. b) Dobór parametrów emitorów
Dysponując prawdopodobnymi i bezpiecznymi wartościami emisji na podstawie metodyki referencyjnej można wyznaczyć minimalne parametry emitorów umożliwiające dotrzymanie określonych prawem kryteriów jakości powietrza atmosferycznego. Oczekiwany maksymalny poziom wysycenia chłonności środowiska ustala się w oparciu o dwie metody:
-
maksymalną możliwą ilość i rodzaje źródeł emisji jakie mogą znajdować się na terenie zakładu dla docelowego kształtu instalacji – metoda rekomendowana,
-
założenie poziomu wysycenia chłonności środowiskowej dla analizowanego etapu realizacji przedsięwzięcia, np. 30 %, 40 %, 70 % – metoda możliwa do zastosowania w niektórych rodzajach planowanych instalacji.
Dobierając parametry emitorów należy pamiętać o możliwości zmian niektórych parametrów decydujących o stężeniach substancji w powietrzu i spełnieniu wymagań prawnych, takich jak tło zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, parametr szorstkości terenu oraz o wszystkich rodzajach emisji, w tym emisji niezorganizowanej oraz emisji w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych. Szerzej wymagania prawne wobec emisji niezorganizowanej przedstawiamy w dziale Prawo w zakładce Emisja niezorganizowana, natomiast sposoby obliczania wielkości emisji niezorganizowanej w dziale Emisja Niezorganizowana.
Dobór parametrów emitorów stanowi również narzędzie pomocnicze w kalkulacji i optymalizacji kosztów inwestycji, w szczególności wobec wymagań stawianych urządzeniom ograniczającym emisję i kosztom budowy emitorów.
Wsparcie procesu projektowania:
Innym sposobem wykorzystania metodyki referencyjnej modelowania stężeń imisyjnych w procesie projektowania wielkości emisji i parametrów emitorów jest sprawdzanie, czasem wielokrotne dla różnych wariantów i na różnych etapach prac, założeń projektowych pod kątem dotrzymania kryteriów jakości powietrza. Uwarunkowania tej metody przedstawiono w zakładce Wsparcie procesu projektowania.
