Redukcja emisji niezorganizowanej pyłów

    Niezorganizowana emisja pyłów dotyczy bardzo wielu podmiotów, począwszy od niewielkich składów węgla, aż do największych kopalni, zakładów chemicznych i elektrowni. Przyczyną emisji jest przy tym zawsze bezpośredni kontakt drobnych frakcji materiału z powietrzem. Mimo różnic w skali występujących zjawisk, wiele spośród metod redukcji emisji niezorganizowanej ma charakter uniwersalny i jest w praktyce stosowana do źródeł znacznie różniących się wielkością i oddziaływaniem środowiskowym. Poniżej przedstawiamy praktyczne metody ograniczania emisji pyłu ze źródeł takich jak hałdy i place składowe, drogi wewnętrzne, operacje wyładunku i przeładunku materiałów sypkich, budynki produkcyjne oraz place budowy. Uniwersalne zastosowanie mają również: techniki eliminacji nieszczelności instalacji, likwidacja źródeł emisji niezorganizowanej, planowanie przestrzenne terenu zakładu oraz metody unikania epizodów znacznej emisji.

    Redukcja emisji z hałd

    Do podstawowych technik ograniczania emisji pyłu z hałd należą:

    • ograniczenie możliwości porywania drobnych cząstek z powierzchni hałdy poprzez:
    • dla powierzchni użytkowanych:
    • zraszanie wodą: działania obejmują zarówno analizę i wyznaczenie parametrów (częstotliwość i obszar zraszania, wydatek wody, pogodowe warunki graniczne), jak i system bieżącego monitorowania (ocenę parametrów, wykorzystanie prognoz meteorologicznych) oraz sam proces zraszania,
    • przykrywanie powierzchni narażonych na erozję wietrzną: technika stosowana w przypadku małych hałd,
    • dla powierzchni nie użytkowanych:
    • wytworzenie warstwy ochronnej z wykorzystaniem środków chemicznych wiążących materiał na powierzchni hałdy,
    • hydroobsiew,
    • pełną rekultywację,
    • minimalizowanie narażenia na wiatr:
    • regulacja wysokości i profilu hałdy: geometria hałdy zależy od jej wielkości, funkcji, rodzaju materiału i  wykorzystywanego sprzętu.  Informacje ogólne zawarte w Dokumencie Referencyjnym BAT dla emisji z magazynowania wskazują dla hałd stożkowych optymalny kąt nachylenia jako 55°, przy czym kąt ten jest ograniczony własnościami magazynowanego materiału. Kąty nachylenia osiągane w praktyce mieszczą się w przedziale od 20° do 45°. Z kolei dla hałd pierścieniowych i wzdłużnych przywołano jako preferowany najmniejszy iloraz powierzchni do objętości magazynowanego materiału, który zapewnia okrągły przekrój hałdy. Gdy po hałdzie poruszają się maszyny, nachylenie powierzchni wynika ze sposobu formowania hałdy i warunków technicznych maszyn,
    • stosowanie murów oporowych ograniczających powierzchnię hałdy (stosowane dla małych i średnich hałd): najwyższy stopień redukcji emisji pyłu uzyskuje się gdy mur oporowy jest zlokalizowany od strony nawietrznej otwartego składowiska,
    • wykorzystanie barier wiatrochronnych: sztucznych lub naturalnych (z uwagi na powolny wzrost drzew, zastosowanie ograniczone jest do obiektów istniejących lub jako środek pomocniczy, również ze względu na znaczne zmniejszenie skuteczności drzew liściastych w okresie zimy),
    • orientacja długich hałd wzdłuż dominującego kierunku wiatru,
    • zarządzanie zapasami i przepływem materiałów: jeśli przyjmowany jest materiał o znacznej wilgotności i jest to technologicznie możliwe, przyjmowanie i wydawanie materiału powinno być prowadzone w strumieniu umożliwiającym operowanie na materiale wilgotnym,
    • unikanie zbędnego przemieszczania materiałów (minimalizacja naruszania pryzm).

    Redukcja emisji z placów składowych

    Do podstawowych metod ograniczania niezorganizowanej emisji pyłu należą:

    • wyodrębnienie części funkcyjnych placu (głównych tras przejazdu, miejsc manewrowych) oraz usuwanie z nich nadmiaru pyłu (wyłącznie przy dużej wilgotności, w sposób nie powodujący emisji),
    • ograniczenie prędkość samochodów ciężarowych poruszających się po placu,
    • utwardzenie powierzchni placu podłożem betonowym,
    • zraszanie wodą magazynowanych materiałów w miejscach nie powodujących wynoszenia materiału na kołach pojazdów,
    • stosowanie mgły wodnej w trakcie załadunku materiałów pylących (kurtyny wodne lub rozpylanie strumieniowe),
    • ograniczenie narażenia na erozję wietrzną poprzez stosowanie barier wiatrochronnych, murów oporowych, przykrywanie, pokrywanie powierzchni magazynowanych materiałów preparatami ochronnymi,
    • stosowanie izolacyjnych pasów zieleni zwiększających opadanie pyłu w bezpośrednim sąsiedztwie placu,
    • redukcja masy pyłu na oponach samochodów (w razie potrzeby) poprzez zapewnienie „czystego” odcinka drogi wewnętrznej lub systemu niecki z wodą.

    Zarządzanie wewnętrznym transportem samochodowym

    Dużą rolę w redukcji emisji z dróg odgrywa planowanie szlaków komunikacyjnych oraz zapewnienie właściwych parametrów dróg. Ruch pojazdów powinien odbywać się po powierzchniach utwardzonych. Natomiast grunt przyległy do drogi poza poboczem powinien być zabezpieczony przed porywaniem pyłu - pokryty warstwą gleby i trawą. W przypadku zakładów szczególnie narażonych na wynoszenie materiału na kołach samochodów, ilość wyjazdów na drogi publiczne może zostać ograniczona. Pozostałe środki techniczne ograniczające emisję niezorganizowaną to między innymi:

    • usuwanie pyłu z powierzchni dróg z wykorzystaniem pojazdów o niskiej emisji wtórnej (polewaczki lub zamiatarki o wysokim stopniu odpylania zasysanego powietrza),
    • wyposażenie w kanalizację odcinków dróg szczególnie narażonych na pył i usuwanie wytrąconych osadów, np. przy wyjazdach z magazynów materiałów składowanych luzem,
    • ograniczenie prędkości pojazdów,
    • stosowanie plandek do przykrywania przewożonych materiałów,
    • zabezpieczenie przed wynoszeniem materiału na kołach samochodów z rejonów narażonych lub w przypadku małych zakładów przy wyjeździe na drogę publiczną - metody jak dla placów składowych.

    Redukcja emisji z wyładunku

    W razie potrzeby wyładunek z wagonów kolejowych może być prowadzony w wywrotnicach o wysokim stopniu hermetyzacji. Miejsca wyładunku samochodów ciężarowych również mogą być lokalizowane w obiektach zamkniętych. Emisję z wyładunku materiału na hałdę można w znaczący sposób ograniczyć kontrolując wysokość zrzutu (zalecana maksymalna wysokość wynosi 0,5 m).

    Redukcja emisji z przeładunku

    Podstawową metodą ograniczenia pylenia jest stosowanie przenośników zamkniętych (taśmowych, ślimakowych, kubełkowych, zgrzebłowych oraz pneumatycznych, wyposażonych w wysokosprawne filtry workowe). Miejsca przesypu oraz kosze załadowcze i leje samowyładowcze również powinny być elementami zamkniętymi. Dość często miejsca te wyposaża się również w układy aspiracji zapylonego powietrza, umożliwiające jego skierowanie do oczyszczania lub połączenie odbieranego strumienia z innymi strumieniami i wspólne zarządzanie nimi.

    Redukcja emisji z budynków

    Skutecznym rozwiązaniem jest wyposażenie obiektu w system wentylacji wytwarzający podciśnienie w budynku i kierujący zapylone powietrze do oczyszczania lub wprowadzający je do atmosfery w sposób zorganizowany. Jeśli istnieje taka możliwość, podciśnienie może być wytworzone poprzez pobór powietrza do procesu produkcyjnego lub poprzez lokalizację wewnątrz budynku czerpni powietrza zasilającego procesy pomocnicze. Dzięki wytworzonemu podciśnieniu przez wszelkie otwory w ścianach w tym bramy, drzwi i okna powietrze przepływa do wnętrza budynku, co uniemożliwia emisję niezorganizowaną. W przypadku obiektów, w których nie ma możliwości stosowania ww. metod kontroli, redukcja emisji niezorganizowanej sprowadza się do hermetyzacji budynku poprzez określenie reżimu zamykania bram i usuwania znaczących ubytków w ścianach budynku.

    Redukcja emisji z nieszczelności

    Jedną z podstawowy metod ograniczenia emisji niezorganizowanej jest eliminowanie nieszczelności powodujących rozsypywanie lub wydmuchiwanie pyłu do powietrza. Proces jest prowadzony poprzez przeglądy okresowe, usuwanie nieszczelności i kontrolę skuteczności podejmowanych działań. Jeśli stosowanie metody jest określone procedurami zarządzania środowiskowego, zapisy z prowadzonych czynności mogą zostać wykorzystane do optymalizacji działań, w tym wyboru odpowiednich materiałów uszczelniających pod kątem skuteczności uszczelnienia i ich trwałości.

    Eliminowanie źródeł emisji niezorganizowanej

    Wiele rodzajów źródeł emisji niezorganizowanej można w prosty sposób i przy niewielkich nakładach inwestycyjnych zmodernizować tak, aby ograniczyć lub wyeliminować emisję. Powszechnie stosuje się zabudowę elementów powodujących pylenie (hermetyzację) lub wyposażenie ich w systemy aspiracji zapylonego powietrza, umożliwiające oczyszczanie lub ich kolektorowanie i wprowadzenie do atmosfery w sposób zorganizowany.

    Planowanie przestrzenne

    Do działań planistycznych o największym potencjale redukcji emisji niezorganizowanej lub zmniejszenia jej uciążliwości należą:

    • skrócenie odległości transportowych (przenośników i transportu kołowego),
    • lokalizacja źródeł o znaczącej skali emisji z dala od obiektów i terenów wrażliwych lub granic zakładu,
    • zagospodarowanie terenu obejmujące eliminację powierzchni bez roślinności poprzez pokrycie jej glebą i nasadzenie trawy lub krzewów. Na terenach, na których nie koliduje to z innymi funkcjami przestrzennymi oraz nie stanowiłoby utrudnienia w prowadzeniu akcji ratowniczej w trakcie awarii przemysłowej, zalecane jest prowadzenie nasadzenia drzew w bliskiej odległości od znaczących źródeł emisji niezorganizowanej, co zwiększa efektywność osiadania unoszonego pyłu,
    • zapewnienie funkcjonalności systemu dróg.

    Ograniczenie emisji na etapie budowy

    Jeśli prace budowlane w tym przygotowanie terenu i prace rozbiórkowe są prowadzone w okresie niesprzyjających warunków meteorologicznych, niezorganizowaną emisję pyłu można zredukować poprzez zraszanie wodą miejsc szczególnie pylących oraz tymczasowe utwardzenie płytami betonowymi nawierzchni głównych dróg na terenie budowy. Powszechnie stosowaną metodą jest również mycie kół pojazdów opuszczających teren budowy.

    Eliminacja epizodów dużych emisji

    W przypadku, gdy emisja niezorganizowana pyłu z procesów prowadzonych okresowo może powodować znaczące oddziaływanie na otoczenie, procesy te można przeprowadzić przy sprzyjających warunkach meteorologicznych, niepowodujących nadmiernej uciążliwości. Taki sposób ograniczenia oddziaływania emisji wymaga ustalenia akceptowanego zakresu kierunków wiatru i prędkości lub określenia warunków niedozwolonych oraz wdrożenia odpowiedniej procedury zarządzania pracami. Większość źródeł emisji niezorganizowanej charakteryzuje niewielka wysokość (niska emisja), decydująca o możliwości powodowania relatywnie wysokich stężeń w bliskiej odległości od źródła. Z tego względu we wstępnej analizie zbioru źródeł do zastosowania procedury warunków pogodowych warto oprócz źródeł głównych uwzględnić również źródła o średniej skali emisji.

    Opisane powyżej metody charakteryzują się właściwym sobie potencjałem ograniczenia emisji, kosztami oraz wymaganiami organizacyjnymi. Wybór źródeł znajdujących się na terenie zakładu, z których należy ograniczyć emisję oraz wybór metod stanowią część planu obniżenia emisji niezorganizowanej. Z uwagi na obszerność zagadnień, w tym sposobów wyznaczania celów środowiskowych, oceny skuteczności działań i monitoringu efektów, temat ten opiszemy w oddzielnym artykule.

    Aktualności
    • 16
      czerwiec
      W sesji jesiennej 2025 roku odbędą się następujące kursy: - Specjalista ds. Emisji   23-24 września 2025 - Obliczenia rozprzestrzeniania zanieczyszczeń w powietrzu   28-29 października 2025 - Bilans LZO   25-26 listopada 2025 Zapisy poprzez formularze dostępne na ww. stronach. Zapraszamy
    • 28
      maj
      Zapraszamy na 3. Europejskie Forum Pelletu połączone z 10. Forum Pelletu. Wydarzenia odbędą się w dniach 12-13 czerwca 2025 r. w Gdyni. Organizowane przez Magazyn Biomasa Forum Pelletu to miejsce spotkań producentów i dystrybutorów pelletu i kotłów pelletowych, dostawców technologii, przedstawicieli sektora energetycznego i ciepłowniczego, a także samorządów i stowarzyszeń branżowych.  Wydarzenie będzie miejscem wymiany aktualnych informacji na temat innowacji technologicznych, nowych trendów i prognoz dla europejskich rynków pelletu. Program konferencji obejmuje następujące zagadnienia: Europejskie regulacje dla pelletu drzewnego Zmiany w certyfikacji pelletu  Polski rynek pelletu w Europie – interakcje z innymi państwami Rynek urządzeń grzewczych na pellet w Polsce – stan aktualny i prognozy rozwoju Szczegółowe informacje są dostępne na stronie https://magazynbiomasa.pl/forum-pelletu
    • 05
      maj
      W minionym tygodniu zostały opublikowane roczne oceny jakości powietrza za rok 2024 – kluczowe dokumenty dla końcowego etapu procesu inwestycyjnego (uzyskania pozwolenia zintegrowanego lub pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza). Wskazane w raportach obszary przekroczeń standardów jakości powietrza, które zgodnie z art. 225 ustawy Prawo ochrony środowiska determinują konieczność przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego dla instalacji nowych lub zmienianych w sposób istotny, będą obowiązywały przez rok, do momentu opublikowania rocznej oceny jakości powietrza za rok 2025 (30.04.2026). Raporty dla poszczególnych województw i szczegółowe informacje o systemie rocznych ocen w kontekście postępowań kompensacyjnych przedstawiamy na stronie https://wszystkooemisjach.pl/409/roczna-ocena-jakosci-powietrza
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Szkolenie 2025 Specjalista ds Emisji Emisje Zanieczyszczenie powietrza
    Szkolenie 2025 Bilans LZO
    Szkolenie 2025 Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń powietrza
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER
    obliczenia śladu węglowego
    Operat FB

    Zobacz komunikaty KE / JRC / UE-BRITE (IPPC Bureau) / INCITE / Rada Unii Europejskiej / Rada Europejska / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    GIOŚ: Rozwój i modernizacja wyposażenia do badań jakości powietrza oraz wspieranie ocen jakości powietrza (18.7.2025)

    MKiŚ: Nowe zasady - kontyngenty na HFC na 2026 r. (16.7.2025)

    KOBiZE/CAKE po raz trzeci z rzędu z najtrafniejszą krótkoterminową prognozą cen uprawnień do emisji EUA (14.7.2025)

    JRC: Instrumenty finansowe na rzecz działań w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatu, adaptacji i walki z ubóstwem energetycznym (11.7.2025)

    KOBiZE: obowiązek składania sprawozdań CBAM za II kwartał 2025 roku oraz informacja na temat konsultacji ws. rozszerzenia mechanizmu CBAM (11.7.2025)

    KOBiZE: Wywiad Roberta Jeszke dla Business Insider dotyczący konsekwencji wdrożenia unijnego celu redukcyjnego na 2040 r. (9.7.2025)

    EPA [pożar magazynu energii] Orders Cleanup Following Battery Fire at Gateway Energy Storage Facility in San Diego (7.7.2025)

    KOBiZE: Stanowisko KOBiZE do przeglądu dyrektywy EU ETS (4.7.2025)

    EEA: Industrial releases of pollutants to air and economic activity in the EU-27 (4.7.2025)

    EEA: Change of pollutant releases into air in EU-27 countries in the period 2010-2023 (4.7.2025)

    EEA: Nordic capitals rank as cleanest in updated European city air quality viewer (4.7.2025)

    EEA: EU Emissions Trading System (ETS) data viewer (3.7.2025)

    CBAM: Public consultation on the extension of CBAM to downstream products (2.7.2025)

    CBAM: Commission announces plan to mitigate carbon leakage risk for exporters (2.7.2025)

    EEA: Emission of dust, nitrogen oxides and sulphur dioxide from large combustion plants in the EU-27 (30.6.2025)

    EEA: National air pollutant emissions data viewer 2005-2023 (27.6.2025)

    EEA: Annual European Union Informative Report 1990-2023 to the Convention on Long-range Transboundary Air Pollution (27.6.2025)

    EEA: Air pollution in Europe — 2025 reporting status under the National Emission reduction Commitments Directive (27.6.2025)

    KOBiZE: Europejski Centralny Bank Węglowy (ECCB) jako odpowiedź na zmieniające się uwarunkowania systemu EU ETS (27.06.2025)

    EEA: Trends in EU emissions of BaP, Cd, Pb, Hg, As and Ni, between 2005 and 2023 (26.6.2025)

    EEA: Trends in EU emissions of NH3, NMVOCs, NOx, SO2, primary PM2.5, primary PM10, BC and CO, between 2005 and 2023 (26.6.2025)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Evaluating traffic-related air pollution in urban areas: A case study of Warsaw using the ATMO-Street model chain

    Impact of bacterial biodegradation in fog on formaldehyde and hydroxymethanesulfonate (HMS) concentrations

    Four-year community-wide PM2.5 exposure characterization using a low-cost sensor network in a rural valley influenced by residential wood smoke

    Assessing the efficiency of different mitigation strategies to reduce shipping related air pollution levels and exposure in the Mediterranean coastal region – An ensemble modelling approach

    Long-term hospital utilisation in children exposed to a severe air pollution episode in their first two years of life

    The dose-response of asthma to PM2.5 exposure in the underserved community of Fresno, California

    Zobacz EUR-Lex:

    Sprostowanie do decyzji wykonawczej Komisji UE 2021/2326 z dnia 30 listopada 2021 r. ustanawiającej konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik BAT w odniesieniu do dużych obiektów energetycznego spalania zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (10.7.2025)

    Zalecenie Komisji UE 2025/1307 z dnia 2 lipca 2025 r. w sprawie zachęt podatkowych wspierających Pakt dla czystego przemysłu oraz w świetle ram pomocy państwa na potrzeby Paktu dla czystego przemysłu (9.7.2025)

    Opinia Europejskiego Banku Centralnego z dnia 8 maja 2025 r. w sprawie propozycji zmian wymogów dotyczących sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i wymogów w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (8.7.2025)

    KOMUNIKAT KOMISJI – Ramy środków pomocy państwa na rzecz wsparcia Paktu dla czystego przemysłu: ramy pomocy państwa na potrzeby Paktu dla czystego przemysłu (4.7.2025)

    Decyzja delegowana Komisji UE 2025/737 z dnia 15 kwietnia 2025 r. w sprawie jednostronnego włączenia przez Finlandię sektorów do unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do sektora budynków, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych na podstawie art. 30j dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (26.6.2025)

    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2025/1214 z dnia 17 czerwca 2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia UE 2019/631 w celu uwzględnienia dodatkowej elastyczności w obliczeniach dotyczących zapewniania przez producentów zgodności z normami emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i nowych lekkich pojazdów użytkowych w odniesieniu do lat kalendarzowych 2025–2027 (19.6.2025)

    Decyzja wykonawcza Komisji UE 2025/1100 z dnia 23 maja 2025 r. w sprawie przyjęcia wytycznych dotyczących wdrażania niektórych kryteriów kwalifikacji strategicznych projektów na rzecz neutralności emisyjnej określonych w art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/1735 (18.6.2025)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – Europejska strategia dotycząca paliw ciekłych na rzecz zrównoważonego, przystępnego cenowo i odpornego przejścia na gospodarkę niskoemisyjną (16.6.2025)

    Rozporządzenie delegowane Komisji UE 2025/1131 z dnia 26 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 691/2011 w odniesieniu do inwestycji w łagodzenie zmiany klimatu i wprowadzające klasyfikację celów środowiskowych (4.6.2025)

    Komunikat Komisji – Publikacja łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu w 2024 r. do celów rezerwy stabilności rynkowej w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (4.6.2025)