Redukcja emisji niezorganizowanej pyłów

    Niezorganizowana emisja pyłów dotyczy bardzo wielu podmiotów, począwszy od niewielkich składów węgla, aż do największych kopalni, zakładów chemicznych i elektrowni. Przyczyną emisji jest przy tym zawsze bezpośredni kontakt drobnych frakcji materiału z powietrzem. Mimo różnic w skali występujących zjawisk, wiele spośród metod redukcji emisji niezorganizowanej ma charakter uniwersalny i jest w praktyce stosowana do źródeł znacznie różniących się wielkością i oddziaływaniem środowiskowym. Poniżej przedstawiamy praktyczne metody ograniczania emisji pyłu ze źródeł takich jak hałdy i place składowe, drogi wewnętrzne, operacje wyładunku i przeładunku materiałów sypkich, budynki produkcyjne oraz place budowy. Uniwersalne zastosowanie mają również: techniki eliminacji nieszczelności instalacji, likwidacja źródeł emisji niezorganizowanej, planowanie przestrzenne terenu zakładu oraz metody unikania epizodów znacznej emisji.

    Redukcja emisji z hałd

    Do podstawowych technik ograniczania emisji pyłu z hałd należą:

    • ograniczenie możliwości porywania drobnych cząstek z powierzchni hałdy poprzez:
    • dla powierzchni użytkowanych:
    • zraszanie wodą: działania obejmują zarówno analizę i wyznaczenie parametrów (częstotliwość i obszar zraszania, wydatek wody, pogodowe warunki graniczne), jak i system bieżącego monitorowania (ocenę parametrów, wykorzystanie prognoz meteorologicznych) oraz sam proces zraszania,
    • przykrywanie powierzchni narażonych na erozję wietrzną: technika stosowana w przypadku małych hałd,
    • dla powierzchni nie użytkowanych:
    • wytworzenie warstwy ochronnej z wykorzystaniem środków chemicznych wiążących materiał na powierzchni hałdy,
    • hydroobsiew,
    • pełną rekultywację,
    • minimalizowanie narażenia na wiatr:
    • regulacja wysokości i profilu hałdy: geometria hałdy zależy od jej wielkości, funkcji, rodzaju materiału i  wykorzystywanego sprzętu.  Informacje ogólne zawarte w Dokumencie Referencyjnym BAT dla emisji z magazynowania wskazują dla hałd stożkowych optymalny kąt nachylenia jako 55°, przy czym kąt ten jest ograniczony własnościami magazynowanego materiału. Kąty nachylenia osiągane w praktyce mieszczą się w przedziale od 20° do 45°. Z kolei dla hałd pierścieniowych i wzdłużnych przywołano jako preferowany najmniejszy iloraz powierzchni do objętości magazynowanego materiału, który zapewnia okrągły przekrój hałdy. Gdy po hałdzie poruszają się maszyny, nachylenie powierzchni wynika ze sposobu formowania hałdy i warunków technicznych maszyn,
    • stosowanie murów oporowych ograniczających powierzchnię hałdy (stosowane dla małych i średnich hałd): najwyższy stopień redukcji emisji pyłu uzyskuje się gdy mur oporowy jest zlokalizowany od strony nawietrznej otwartego składowiska,
    • wykorzystanie barier wiatrochronnych: sztucznych lub naturalnych (z uwagi na powolny wzrost drzew, zastosowanie ograniczone jest do obiektów istniejących lub jako środek pomocniczy, również ze względu na znaczne zmniejszenie skuteczności drzew liściastych w okresie zimy),
    • orientacja długich hałd wzdłuż dominującego kierunku wiatru,
    • zarządzanie zapasami i przepływem materiałów: jeśli przyjmowany jest materiał o znacznej wilgotności i jest to technologicznie możliwe, przyjmowanie i wydawanie materiału powinno być prowadzone w strumieniu umożliwiającym operowanie na materiale wilgotnym,
    • unikanie zbędnego przemieszczania materiałów (minimalizacja naruszania pryzm).

    Redukcja emisji z placów składowych

    Do podstawowych metod ograniczania niezorganizowanej emisji pyłu należą:

    • wyodrębnienie części funkcyjnych placu (głównych tras przejazdu, miejsc manewrowych) oraz usuwanie z nich nadmiaru pyłu (wyłącznie przy dużej wilgotności, w sposób nie powodujący emisji),
    • ograniczenie prędkość samochodów ciężarowych poruszających się po placu,
    • utwardzenie powierzchni placu podłożem betonowym,
    • zraszanie wodą magazynowanych materiałów w miejscach nie powodujących wynoszenia materiału na kołach pojazdów,
    • stosowanie mgły wodnej w trakcie załadunku materiałów pylących (kurtyny wodne lub rozpylanie strumieniowe),
    • ograniczenie narażenia na erozję wietrzną poprzez stosowanie barier wiatrochronnych, murów oporowych, przykrywanie, pokrywanie powierzchni magazynowanych materiałów preparatami ochronnymi,
    • stosowanie izolacyjnych pasów zieleni zwiększających opadanie pyłu w bezpośrednim sąsiedztwie placu,
    • redukcja masy pyłu na oponach samochodów (w razie potrzeby) poprzez zapewnienie „czystego” odcinka drogi wewnętrznej lub systemu niecki z wodą.

    Zarządzanie wewnętrznym transportem samochodowym

    Dużą rolę w redukcji emisji z dróg odgrywa planowanie szlaków komunikacyjnych oraz zapewnienie właściwych parametrów dróg. Ruch pojazdów powinien odbywać się po powierzchniach utwardzonych. Natomiast grunt przyległy do drogi poza poboczem powinien być zabezpieczony przed porywaniem pyłu - pokryty warstwą gleby i trawą. W przypadku zakładów szczególnie narażonych na wynoszenie materiału na kołach samochodów, ilość wyjazdów na drogi publiczne może zostać ograniczona. Pozostałe środki techniczne ograniczające emisję niezorganizowaną to między innymi:

    • usuwanie pyłu z powierzchni dróg z wykorzystaniem pojazdów o niskiej emisji wtórnej (polewaczki lub zamiatarki o wysokim stopniu odpylania zasysanego powietrza),
    • wyposażenie w kanalizację odcinków dróg szczególnie narażonych na pył i usuwanie wytrąconych osadów, np. przy wyjazdach z magazynów materiałów składowanych luzem,
    • ograniczenie prędkości pojazdów,
    • stosowanie plandek do przykrywania przewożonych materiałów,
    • zabezpieczenie przed wynoszeniem materiału na kołach samochodów z rejonów narażonych lub w przypadku małych zakładów przy wyjeździe na drogę publiczną - metody jak dla placów składowych.

    Redukcja emisji z wyładunku

    W razie potrzeby wyładunek z wagonów kolejowych może być prowadzony w wywrotnicach o wysokim stopniu hermetyzacji. Miejsca wyładunku samochodów ciężarowych również mogą być lokalizowane w obiektach zamkniętych. Emisję z wyładunku materiału na hałdę można w znaczący sposób ograniczyć kontrolując wysokość zrzutu (zalecana maksymalna wysokość wynosi 0,5 m).

    Redukcja emisji z przeładunku

    Podstawową metodą ograniczenia pylenia jest stosowanie przenośników zamkniętych (taśmowych, ślimakowych, kubełkowych, zgrzebłowych oraz pneumatycznych, wyposażonych w wysokosprawne filtry workowe). Miejsca przesypu oraz kosze załadowcze i leje samowyładowcze również powinny być elementami zamkniętymi. Dość często miejsca te wyposaża się również w układy aspiracji zapylonego powietrza, umożliwiające jego skierowanie do oczyszczania lub połączenie odbieranego strumienia z innymi strumieniami i wspólne zarządzanie nimi.

    Redukcja emisji z budynków

    Skutecznym rozwiązaniem jest wyposażenie obiektu w system wentylacji wytwarzający podciśnienie w budynku i kierujący zapylone powietrze do oczyszczania lub wprowadzający je do atmosfery w sposób zorganizowany. Jeśli istnieje taka możliwość, podciśnienie może być wytworzone poprzez pobór powietrza do procesu produkcyjnego lub poprzez lokalizację wewnątrz budynku czerpni powietrza zasilającego procesy pomocnicze. Dzięki wytworzonemu podciśnieniu przez wszelkie otwory w ścianach w tym bramy, drzwi i okna powietrze przepływa do wnętrza budynku, co uniemożliwia emisję niezorganizowaną. W przypadku obiektów, w których nie ma możliwości stosowania ww. metod kontroli, redukcja emisji niezorganizowanej sprowadza się do hermetyzacji budynku poprzez określenie reżimu zamykania bram i usuwania znaczących ubytków w ścianach budynku.

    Redukcja emisji z nieszczelności

    Jedną z podstawowy metod ograniczenia emisji niezorganizowanej jest eliminowanie nieszczelności powodujących rozsypywanie lub wydmuchiwanie pyłu do powietrza. Proces jest prowadzony poprzez przeglądy okresowe, usuwanie nieszczelności i kontrolę skuteczności podejmowanych działań. Jeśli stosowanie metody jest określone procedurami zarządzania środowiskowego, zapisy z prowadzonych czynności mogą zostać wykorzystane do optymalizacji działań, w tym wyboru odpowiednich materiałów uszczelniających pod kątem skuteczności uszczelnienia i ich trwałości.

    Eliminowanie źródeł emisji niezorganizowanej

    Wiele rodzajów źródeł emisji niezorganizowanej można w prosty sposób i przy niewielkich nakładach inwestycyjnych zmodernizować tak, aby ograniczyć lub wyeliminować emisję. Powszechnie stosuje się zabudowę elementów powodujących pylenie (hermetyzację) lub wyposażenie ich w systemy aspiracji zapylonego powietrza, umożliwiające oczyszczanie lub ich kolektorowanie i wprowadzenie do atmosfery w sposób zorganizowany.

    Planowanie przestrzenne

    Do działań planistycznych o największym potencjale redukcji emisji niezorganizowanej lub zmniejszenia jej uciążliwości należą:

    • skrócenie odległości transportowych (przenośników i transportu kołowego),
    • lokalizacja źródeł o znaczącej skali emisji z dala od obiektów i terenów wrażliwych lub granic zakładu,
    • zagospodarowanie terenu obejmujące eliminację powierzchni bez roślinności poprzez pokrycie jej glebą i nasadzenie trawy lub krzewów. Na terenach, na których nie koliduje to z innymi funkcjami przestrzennymi oraz nie stanowiłoby utrudnienia w prowadzeniu akcji ratowniczej w trakcie awarii przemysłowej, zalecane jest prowadzenie nasadzenia drzew w bliskiej odległości od znaczących źródeł emisji niezorganizowanej, co zwiększa efektywność osiadania unoszonego pyłu,
    • zapewnienie funkcjonalności systemu dróg.

    Ograniczenie emisji na etapie budowy

    Jeśli prace budowlane w tym przygotowanie terenu i prace rozbiórkowe są prowadzone w okresie niesprzyjających warunków meteorologicznych, niezorganizowaną emisję pyłu można zredukować poprzez zraszanie wodą miejsc szczególnie pylących oraz tymczasowe utwardzenie płytami betonowymi nawierzchni głównych dróg na terenie budowy. Powszechnie stosowaną metodą jest również mycie kół pojazdów opuszczających teren budowy.

    Eliminacja epizodów dużych emisji

    W przypadku, gdy emisja niezorganizowana pyłu z procesów prowadzonych okresowo może powodować znaczące oddziaływanie na otoczenie, procesy te można przeprowadzić przy sprzyjających warunkach meteorologicznych, niepowodujących nadmiernej uciążliwości. Taki sposób ograniczenia oddziaływania emisji wymaga ustalenia akceptowanego zakresu kierunków wiatru i prędkości lub określenia warunków niedozwolonych oraz wdrożenia odpowiedniej procedury zarządzania pracami. Większość źródeł emisji niezorganizowanej charakteryzuje niewielka wysokość (niska emisja), decydująca o możliwości powodowania relatywnie wysokich stężeń w bliskiej odległości od źródła. Z tego względu we wstępnej analizie zbioru źródeł do zastosowania procedury warunków pogodowych warto oprócz źródeł głównych uwzględnić również źródła o średniej skali emisji.

    Opisane powyżej metody charakteryzują się właściwym sobie potencjałem ograniczenia emisji, kosztami oraz wymaganiami organizacyjnymi. Wybór źródeł znajdujących się na terenie zakładu, z których należy ograniczyć emisję oraz wybór metod stanowią część planu obniżenia emisji niezorganizowanej. Z uwagi na obszerność zagadnień, w tym sposobów wyznaczania celów środowiskowych, oceny skuteczności działań i monitoringu efektów, temat ten opiszemy w oddzielnym artykule.

    Aktualności
    • 27
      styczeń
      Na stronie KOBiZE zostały opublikowane dwa ważne komunikaty: 1. Komunikat o próbach wyłudzania danych za pomocą wiadomości e-mail podszywających się pod KOBiZE i kierujących na fałszywy panel logowania Przejdź do strony komunikatu Komunikat jest ważnym sygnałem o zauważeniu przez przestępców potencjału systemów sprawozdawczych. Rekomendujemy zachowanie szczególnej ostrożności wobec wiadomosci dotyczących wszystkich systemów sprawozdawczych, w tym GUS i E-PRTR. W razie utraty danych logowania należy bezzwłocznie skontaktować się z administratorem systemu. 2. Raport o najczęściej występujących błędach przy wprowadzaniu danych do systemu CBAM Przejdź do Raportu Pozostałe dokumenty dotyczace CBAM są dostępne pod adresem ttps://www.kobize.pl/pl/article/cbam/id/2453/materialy-do-pobrania
    • 27
      styczeń
      Jest już dostępna aplikacja Ślad C opracowana przez Ryszarda Samocia – twórcy wiodącego oprogramowania do obliczeń rozprzestrzeniania substancji w powietrzu Operat FB. Aplikacja umożliwia obliczenia śladu węglowego wg protokołu GHG we wszystkich trzech zakresach, w tym upstream i downstream zakresu III, w jakości oprogramowania Proeko RS. Aplikacja jest skierowana do zakładów i podmiotów, a także do firm zajmujących się usługowo wyznaczaniem śladu węglowego, tak by obliczenia były intuicyjne i najprostsze jak to tylko możliwe. Licencja zapewnia dostęp do aktualizowanej na bieżąco bazy wskaźników. Szczegółowy opis aplikacji znajduje się na stronie: https://proekors.pl/slad-c
    • 20
      styczeń
      W minionym tygodniu Komisja Europejska poprzez EU-BRITE opublikowała projekt BREFu dla przemysłu ceramicznego (CER). Dokument jest pierwszym projektem opracowanym według zasad znowelizowanej dyrektywy o emisjach przemysłowych, tak zwanej dyrektywy IED 2.0. BREF obejmuje projekt konkluzji BAT. W zakresie głębokiej transformacji przemysłowej (pkt 5.2) w konkluzjach zaproponowano zastąpienie tradycyjnych paliw energią elektryczną lub wodorem. Przejdź do Projekt dokumentu referencyjnego BREF dla przemysłu ceramicznego
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    szkolenie Specjalista ds. Emisji 4-5 marca 2025
    Operat FB
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER
    Smart City FORUM 11-12 czerwca 2025 w Rzeszowie
    Targi Ekotech 8–10 kwietnia 2025 w Kielcach

    Zobacz komunikaty JRC/ UE-BRITE (IPPC Bureau) / INCITE / Rada Unii Europejskiej / Rada Europejska / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    EPA [postępowanie po pożarach] and LA County Sign Lease for New Staging Area in Altadena (7.2.2025)

    EPA [usuwanie skutków pożarów, w tym spalonych magazynów energii] Administrator Lee Zeldin Travels to Los Angeles, California as EPA Expedites the Largest Wildfire Cleanup Effort in Agency History (6.2.2025)

    EEA: Ozone levels in EU-27 between 2005 and 2021 (6.2.2025)

    EEA: Estimation of exposure to peak ozone in Europe in 2015 and for two scenarios in 2050 (6.2.2025)

    JRC: Environmental and Health Benefits of Reducing Tyre Wear Emissions in Preparation for the New Euro 7 Standard (6.2.2025)

    EPA Administrator Lee Zeldin Announces EPA’s “Powering the Great American Comeback” Initiative (4.2.2025)

    EEA: European Maritime Transport Environmental Report 2025 (4.2.2025)

    EEA: Methane emission trends by sector in EU-27 from 1990 to 2022 (4.2.2025)

    EPA [usuwanie niebezpiecznych materiałów po pożarze] Launches Largest Wildfire Hazardous Material Removal Effort in Agency History (3.2.2025)

    JRC: Research and Innovation on the decarbonisation of the European Waterborne Sector (3.2.2025)

    JRC: How do diet shifts affect the greenhouse gas balance of agricultural soils? Denmark as a case study (3.2.2025)

    JRC: Delivering the EU Green Deal - Progress towards targets (30.1.2025)

    EU-BRITE: The Kick-off Meeting for the drawing up of the Uniform Conditions for Operating Rules for Livestock (pig and poultry) rearing (UCOL) will take place as a hybrid meeting from 25 – 27 February 2025 (29.01.2025)

    KOBiZE: Uwaga na próby wyłudzania danych za pomocą fałszywych wiadomości e-mail (24.01.2025)

    Instrat: Rozporządzenie metanowe – jak wdrażać je w Polsce? (23.01.2025)

    GIOS: Zmiany w sieci monitoringu jakości powietrza (23.01.2025)

    KOBiZE: Najczęstsze błędy przy walidacji sprawozdań CBAM oraz ich możliwe rozwiązania (23.01.2025)

    EEA: Difference in SOx emissions in European shipping areas between 2015 and 2023 (23.01.2025)

    EPA [monitoring fluorowodoru podczas pożaru magazynu akumulatorów litowo-jonowych] Completes Air Monitoring Near Moss Landing Vistra Battery Fire (20.01.2025)

    GIOŚ: Krajowy raport dotyczący implementacji Protokołu w sprawie rejestrów uwalniania i transferu zanieczyszczeń za lata 2021-2024 (20.01.2025)

    EEA: Difference in CO₂ emissions in European shipping areas between 2015 and 2023 (17.01.2025)

    ETO: EU city-dwellers still suffer from air and noise pollution (15.01.2025)

    U.S. EPA [transport] Hino Motors, a Toyota Subsidiary, Agrees to Plead Guilty and Pay Over $1.6B to Resolve Emissions Fraud Scheme (15.01.2025)

    EU-BRITE: The updated first draft of the revised BREF for the Ceramic Manufacturing Industry (CER BREF) is available on the EU-BRITE website. This document contains the first draft BAT conclusions under the IED 2.0 (14.01.2025)

    EPA [tlenek etylenu] Finalizes Protections for Workers and Communities from Cancer-Causing Ethylene Oxide Pollution (14.01.2025)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Evaluation of a gravimetrical method with a cyclonic pre-separator against the reference method for measuring high PM10 mass concentrations in livestock houses

    Satellite-borne identification and quantification of wildfire smoke emissions in North America via a novel UV-based index

    Lifetime exposure to health-related air pollutants in the United Kingdom: A spatiotemporal evaluation (1930–2010) through WRF-CMAQ modeling

    Zobacz EUR-Lex:

    Komunikat Komisji w sprawie zwolnień stosowanych przez Finlandię na podstawie art. 2 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2023/1805 w sprawie stosowania paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w transporcie morskim (7.2.2025)

    Sprostowanie do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/1735 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji technologii neutralnych emisyjnie i zmieniającego rozporządzenie UE 2018/1724 (5.2.2025)

    Sprostowanie do decyzji Komisji z dnia 25 lipca 2024 r. polecającej centralnemu administratorowi rejestru Unii wprowadzenie w rejestrze Unii korekt w tabelach krajowego rozdziału uprawnień Danii, Niemiec, Francji, Chorwacji, Włoch, Litwy, Austrii i Portugalii (5.2.2025)

    Komunikat Komisji w sprawie zwolnień wykorzystanych przez Chorwację na podstawie art. 2 ust. 3 i 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1805 w sprawie stosowania paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w transporcie morskim (27.01.2025)

    Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Przyszłość polityki klimatycznej UE – dostosowanie celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu do wyzwań związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu (24.01.2025)

    Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2025/108 z dnia 22 stycznia 2025 r. zmieniająca decyzję wykonawczą (UE) 2024/2666 w odniesieniu do danych uznanych za dokładne do celów pomiaru emisji gazów cieplarnianych związanych z uprawą surowców rolnych w Niemczech na glebach organicznych (23.01.2025)

    Decyzja Komisji (UE) 2025/62 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie programów pomocy SA.56908 (2023/C) (ex 2020/N) – Przedłużenie i zmiana programu pomocy na rzecz biogazu przeznaczonego do wykorzystania jako paliwo silnikowe w Szwecji oraz SA.56125 (2023/C) (ex 2020/N) – Przedłużenie i zmiana programu pomocy SA.49893 (2018/N) – Zwolnienie podatkowe dla biogazu i biopropanu, których źródłem nie jest żywność i które wykorzystuje się do produkcji ciepła, wprowadzonych przez Szwecję (17.01.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2025/33 z dnia 13 stycznia 2025 r. zezwalające na zwolnienie na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w odniesieniu do stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych o GWP równym 150 lub większym w schładzarkach lub zamrażarkach szokowych, urządzeniach do wyrobu lodów produkowanych metodą tradycyjną, urządzeniach do wyrobu lodów, wózkach do przechowywania i regeneracji żywności, komorach chłodniczo-garowniczych, urządzeniach do napojów lodowych i urządzeniach do kremowych napojów lodowych (14.01.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2025/35 z dnia 13 stycznia 2025 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1242 poprzez określenie procedur weryfikacji emisji CO2 z pojazdów ciężkich w trakcie eksploatacji (14.01.2025)