Frakcje pyłu – zbiory danych
W literaturze i zasobach internetu dostępnych jest wiele zbiorów danych o składzie frakcyjnym (w niektórych przypadkach również o składzie chemicznym) pyłów. Poniżej przedstawiamy kilka najbardziej popularnych baz danych i opracowań:
-
bazy danych CEIDARS:
-
California Environmental Protection Agency
http://www.arb.ca.gov/ei/drei/maintain/dbstruct.htm, -
South Coast Air Quality Management District http://www.aqmd.gov/docs/default-source/ceqa/handbook/localized-significance-thresholds/particulate-matter-(pm)-2.5-significance-thresholds-and-calculation-methodology/appendix-a-updated-ceidars-table-with-pm2-5-fractions.doc?sfvrsn=2,
-
-
bazy danych US EPA:
-
AP 42 http://www.epa.gov/ttn/chief/ap42/index.html,
-
Speciate http://www.epa.gov/ttnchie1/software/speciate/,
-
-
PM10, PM2.5 and PM1.0 - Emissions from industrial plants - Results from measurement programmes in Germany, C. Ehrlicha, G. Nolla, W.-D. Kalkoffa, G. Baumbachb, A. Dreiseidlerb, Atmospheric Environment 41 (2007) 6236–6254, Elsevier Ltd.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1352231007003299, -
Prace i studia nr 79, Konieczyński J., Biliński W., Komosiński B., Kozielska B., Mathews B. Pastuszka J., Pałamarczuk P., Rachwał T., Stec K., Talik E. (2010) Właściwości pyłu respirabilnego emitowanego z wybranych instalacji (redakcja: Jan Konieczyński), IPIŚ PAN, Zabrze
http://www.ipis.zabrze.pl/dokumenty/pis/m79.pdf.
W części ww. zbiorów podano szczegółową charakterystykę źródeł emisji i sposobów oczyszczania spalin. Należy jednak pamiętać, że skład frakcyjny emitowanych pyłów jest pochodną wielu czynników i przyjęcie danych literaturowych o rozkładzie uziarnienia pyłu dla innego źródła jest obarczone znacznym ryzykiem błędów. Z tego względu jeśli tylko jest to możliwe oraz mając na uwadze ograniczenia dostępnych technik pomiarowych i niepewność uzyskiwanych wyników, zaleca się wykonanie pomiaru jako bardziej wiarygodnego źródła danych niż ww. zbiory. W przypadku gdy jest to niemożliwe lub nieuzasadnione ekonomicznie, i nie grozi błędną oceną środowiskowego znaczenia emisji i dotrzymania normatywów jakości powietrza, dokonując porównania źródeł i wyboru zbioru danych należy uwzględnić następujące kryteria (według hierarchii):
-
podobieństwo rodzaju i typu źródła emisji (istoty zjawisk decydujących o powstawaniu emisji pyłu),
-
podobieństwo metod odpylania odgazów,
-
parametry procesu (źródła emisji i oczyszczania odgazów).
Rodzaje źródeł, dla których ww. zbiory zawierają dane o składzie frakcyjnym pyłów przedstawiamy w poniższej tabeli:
|
Proces / źródło emisji |
CEIDARS |
US EPA |
PAN |
|
Spalanie gazu ziemnego |
√ |
√ |
– |
|
Spalanie LPG |
– |
√ |
– |
|
Spalanie lekkiego oleju opałowego |
√ |
√ |
– |
|
Spalanie ciężkiego oleju opałowego |
√ |
– |
|
|
Spalanie pozostałości po destylacji ropy naftowej |
√ |
√ |
– |
|
Spalanie węgla kamiennego |
√ |
√ |
√ |
|
Spalanie węgla brunatnego |
√ |
√ |
√ |
|
Spalanie koksu |
√ |
– |
– |
|
Spalanie drewna |
√ |
√ |
– |
|
Paleniska domowe i sektora komunalnego małej mocy |
√ |
√ |
– |
|
Produkcja koksu |
– |
√ |
√ |
|
Metalurgia |
√ |
√ |
√ |
|
Galwanizernie elektrolityczne |
√ |
√ |
– |
|
Cementownie |
√ |
√ |
√ |
|
Przemysł ceramiczny lub cegielnie |
√ |
√ |
– |
|
Wytop i obróbka szkła |
√ |
√ |
– |
|
Produkcja gipsu |
√ |
√ |
– |
|
Produkcja wapna |
√ |
√ |
– |
|
Wydobywanie kamienia |
√ |
– |
– |
|
Obróbka kamienia (kruszenie, przesiewanie, przeładunek) |
√ |
√ |
– |
|
Pozostały przemysł mineralny (obróbka surowców i produkcja) |
√ |
√ |
– |
|
Produkcja mas bitumicznych |
√ |
√ |
– |
|
Przemysł drzewny |
√ |
√ |
– |
|
Przemysł rolno-spożywczy (elewatory zbożowe, suszenie i mielenie zboża, inne operacje) |
√ |
√ |
– |
|
Przemysł chemiczny |
√ |
√ |
– |
|
Lakierowanie |
√ |
√ |
– |
|
Piaskowanie |
√ |
√ |
– |
|
Obróbka metali (spawanie elektryczne, gazowe, cynkowanie) |
√ |
√ |
– |
|
Hodowla drobiu |
– |
– |
– |
|
Gastronomia (pieczenie, smażenie) |
√ |
– |
– |
|
Czyszczenie chemiczne |
√ |
– |
– |
|
Silniki spalinowe (agregaty) |
√ |
√ |
– |
|
Dopalacze i flary |
√ |
√ |
– |
|
Emisja niezorganizowana – prace rolne |
√ |
– |
– |
|
Emisja niezorganizowana -prace budowlane i rozbiórkowe |
√ |
√ |
– |
|
Erozja wietrzna |
√ |
√ |
– |
|
Emisja z dróg utwardzonych |
√ |
√ |
– |
|
Emisja z dróg gruntowych |
√ |
√ |
– |
|
Wypalanie (w rolnictwie, gospodarce leśnej) |
√ |
√ |
– |
Dwa z powyższych zbiorów danych, to jest EPA Speciate oraz PAN, oprócz danych o składzie frakcyjnym pyłów zawierają również szczegółowe analizy składu chemicznego pyłów. Zbiór Polskiej Akademii Nauk prezentuje ponadto analizę morfologii pyłów, wyniki badań reflektometrycznych oraz informacje o zawartości pierwiastków śladowych i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych.
