Frakcje pyłu – zbiory danych

W literaturze i zasobach internetu dostępnych jest wiele zbiorów danych o składzie frakcyjnym (w niektórych przypadkach również o składzie chemicznym) pyłów. Poniżej przedstawiamy kilka najbardziej popularnych baz danych i opracowań:

bazy danych CEIDARS:
- California Environmental Protection Agency
  http://www.arb.ca.gov/ei/drei/maintain/dbstruct.htm,
- South Coast Air Quality Management District http://www.aqmd.gov/docs/default-source/ceqa/handbook/localized-significance-thresholds/particulate-matter-(pm)-2.5-significance-thresholds-and-calculation-methodology/appendix-a-updated-ceidars-table-with-pm2-5-fractions.doc?sfvrsn=2,
bazy danych US EPA:
- AP 42 http://www.epa.gov/ttn/chief/ap42/index.html,
- Speciate http://www.epa.gov/ttnchie1/software/speciate/,
PM10, PM2.5 and PM1.0 - Emissions from industrial plants - Results from measurement programmes in Germany, C. Ehrlicha, G. Nolla, W.-D. Kalkoffa, G. Baumbachb, A. Dreiseidlerb, Atmospheric Environment 41 (2007) 6236–6254, Elsevier Ltd.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1352231007003299,
Prace i studia nr 79, Konieczyński J., Biliński W., Komosiński B., Kozielska B., Mathews B. Pastuszka J., Pałamarczuk P., Rachwał T., Stec K., Talik E. (2010) Właściwości pyłu respirabilnego emitowanego z wybranych instalacji (redakcja: Jan Konieczyński), IPIŚ PAN, Zabrze
http://www.ipis.zabrze.pl/dokumenty/pis/m79.pdf.

W części ww. zbiorów podano szczegółową charakterystykę źródeł emisji i sposobów oczyszczania spalin. Należy jednak pamiętać, że skład frakcyjny emitowanych pyłów jest pochodną wielu czynników i przyjęcie danych literaturowych o rozkładzie uziarnienia pyłu dla innego źródła jest obarczone znacznym ryzykiem błędów. Z tego względu jeśli tylko jest to możliwe oraz mając na uwadze ograniczenia dostępnych technik pomiarowych i niepewność uzyskiwanych wyników, zaleca się wykonanie pomiaru jako bardziej wiarygodnego źródła danych niż ww. zbiory. W przypadku gdy jest to niemożliwe lub nieuzasadnione ekonomicznie, i nie grozi błędną oceną środowiskowego znaczenia emisji i dotrzymania normatywów jakości powietrza, dokonując porównania źródeł i wyboru zbioru danych należy uwzględnić następujące kryteria (według hierarchii):

podobieństwo rodzaju i typu źródła emisji (istoty zjawisk decydujących o powstawaniu emisji pyłu),
podobieństwo metod odpylania odgazów,
parametry procesu (źródła emisji i oczyszczania odgazów).

Rodzaje źródeł, dla których ww. zbiory zawierają dane o składzie frakcyjnym pyłów przedstawiamy w poniższej tabeli:

Proces / źródło emisji	CEIDARS	US EPA	PAN
Spalanie gazu ziemnego	√	√	–
Spalanie LPG	–	√	–
Spalanie lekkiego oleju opałowego	√	√	–
Spalanie ciężkiego oleju opałowego	√	√	–
Spalanie pozostałości po destylacji ropy naftowej	√	√	–
Spalanie węgla kamiennego	√	√	√
Spalanie węgla brunatnego	√	√	√
Spalanie koksu	√	–	–
Spalanie drewna	√	√	–
Paleniska domowe i sektora komunalnego małej mocy	√	√	–
Produkcja koksu	–	√	√
Metalurgia	√	√	√
Galwanizernie elektrolityczne	√	√	–
Cementownie	√	√	√
Przemysł ceramiczny lub cegielnie	√	√	–
Wytop i obróbka szkła	√	√	–
Produkcja gipsu	√	√	–
Produkcja wapna	√	√	–
Wydobywanie kamienia	√	–	–
Obróbka kamienia (kruszenie, przesiewanie, przeładunek)	√	√	–
Pozostały przemysł mineralny (obróbka surowców i produkcja)	√	√	–
Produkcja mas bitumicznych	√	√	–
Przemysł drzewny	√	√	–
Przemysł rolno-spożywczy (elewatory zbożowe, suszenie i mielenie zboża, inne operacje)	√	√	–
Przemysł chemiczny	√	√	–
Lakierowanie	√	√	–
Piaskowanie	√	√	–
Obróbka metali (spawanie elektryczne, gazowe, cynkowanie)	√	√	–
Hodowla drobiu	–	–	–
Gastronomia (pieczenie, smażenie)	√	–	–
Czyszczenie chemiczne	√	–	–
Silniki spalinowe (agregaty)	√	√	–
Dopalacze i flary	√	√	–
Emisja niezorganizowana – prace rolne	√	–	–
Emisja niezorganizowana -prace budowlane i rozbiórkowe	√	√	–
Erozja wietrzna	√	√	–
Emisja z dróg utwardzonych	√	√	–
Emisja z dróg gruntowych	√	√	–
Wypalanie (w rolnictwie, gospodarce leśnej)	√	√	–

Dwa z powyższych zbiorów danych, to jest EPA Speciate oraz PAN, oprócz danych o składzie frakcyjnym pyłów zawierają również szczegółowe analizy składu chemicznego pyłów. Zbiór Polskiej Akademii Nauk prezentuje ponadto analizę morfologii pyłów, wyniki badań reflektometrycznych oraz informacje o zawartości pierwiastków śladowych i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych.