Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza – spalanie odpadów

Zakres substancji wymagających uwzględnienia w systemie opłat w przybliżeniu odpowiada rodzajom związków, dla których ustalone zostały standardy emisyjne, rozszerzonym o dwutlenek węgla. Do substancji tych należą:

tlenki azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu,
pył ogółem (pył całkowity),
tlenek węgla,
dwutlenek siarki,
substancje organiczne w postaci gazów i par wyrażone jako całkowity węgiel organiczny,
chlorowodór (emisja wymaga potwierdzenia),
fluorowodór (emisja wymaga potwierdzenia),
metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal: kadm, tal, rtęć, antymon, arsen, ołów, chrom, kobalt, miedź, mangan, nikiel, wanad (również inne metale, w zależności od składu spalanych odpadów),
dioksyny i furany,
dwutlenek węgla.

Wobec substancji monitorowanych w sposób ciągły podstawą naliczania opłat są wyniki z systemu pomiarowego. Warunkiem uznania ich za poprawne jest spełnienie wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291) oraz wymagania dodatkowe określone w obowiązującym instalację pozwoleniu, w szczególności dotrzymanie procedur zapewniających odpowiedni poziom jakości pomiarów w tym kalibracji i walidacji. Wymogi wobec systemu pomiarów ciągłych opisano szerzej w zakładce Spalanie paliw w źródłach wyposażonych z system do ciągłego pomiaru emisji.

Wobec pozostałych substancji podstawą naliczenia opłaty za emisję są głównie wyniki pomiarów, do których prowadzący instalacje zobowiązani są na podstawie ww. rozporządzenia, lub na podstawie innych obowiązków określonych w pozwoleniu. Warunkiem uznania wyników pomiarów za poprawne jest wykonanie pomiarów przez laboratorium akredytowane, lub laboratorium własne objęte systemem zarządzania jakością, zgodnie z art. 147a ustawy Prawo ochrony środowiska. Stanowiska pomiarowe pomiarów ciągłych, porównawczych jak i pomiarów okresowych powinny spełniać wymagania normy PN-Z-04030-7 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu. Pomiar stężenia i strumienia masy pyłu w gazach odlotowych metodą grawimetryczną. Wymagania techniczne lokalizacji stanowisk opisano w dziale Prawo w zakładce Stanowiska pomiarowe.

Ogólne zasady wyznaczania wskaźników emisji na podstawie wyników pomiarów okresowych opisano w zakładce Spalanie paliw w źródłach, z których emisja mierzona jest w sposób okresowy oraz w dziale Obliczenia emisji w zakładce Spalanie paliw. Przy wyborze sposobu wyznaczania wskaźników oraz metod obliczeniowych emisji ze spalania odpadów szczególnej uwagi wymaga analiza zmienności składu odpadów, warunków prowadzenia procesu oraz pracy urządzeń oczyszczających odgazy. Zasady ogólne należy wobec instalacji spalania odpadów uszczegółowić w następującym zakresie:

emisje dioksyn i furanów odnieść do emisji pyłu (wskaźnik ng/kg emitowanego pyłu),
rodzaje metali objętych obliczeniami ustalić na podstawie analizy spalanych odpadów lub osadów ściekowych oraz emitowanych pyłów, obejmując cynk i inne metale specyficzne dla spalanego strumienia,
wykluczyć lub określić emisję wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych,
uwzględnić emisję substancji specyficznych dla instalacji spalania odpadów niebezpiecznych,
dla instalacji wyposażonych w układ SCR określić emisję amoniaku.

Odrębnej oceny w systemie naliczania opłat wymaga emisja dwutlenku węgla. Ogólny wskaźnik emisji CO₂ podany w Dokumencie Referencyjnym dla najlepszych dostępnych technik dla spalania odpadów (sierpień 2006) odzwierciedla zakres 0,7 – 1,7 Mg/Mg odpadów. Zaleca się wyznaczanie emisji CO₂ na podstawie bilansu węgla zawartego w spalanych odpadach.

Poniżej przedstawiono przykładowe wielkości emisji ze spalarni odpadów komunalnych w Belgii i Austrii (źródło: Dokument Referencyjny dla najlepszych dostępnych technik dla spalania odpadów (sierpień 2006), tabela 3.9):

tlenki azotu: 189 ÷ 2141 g/Mg odpadów,
tlenek węgla: 101 ÷ 126 g/Mg odpadów,
dwutlenek siarki: 24,8 ÷ 129 g/Mg odpadów,
pył: 7 ÷ 165 g/Mg odpadów,
chlorowodór: 4 ÷ 70 g/Mg odpadów.

Opłaty za emisję w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych

W przypadku gdy do emisji w warunkach pracy instalacji odbiegających od normalnych dochodzi poprzez emitor podstawowy, na którym zainstalowany jest system pomiaru ciągłego, ładunki substancji uwalnianych w tych warunkach są ujmowane w raportach z pomiarów ciągłych. Gdy jednak do emisji dochodzi z pominięciem punktu monitoringowego, np. poprzez emitor rezerwowy lub w wyniku otwarcia komory pieca, ładunki te powinny zostać oszacowane i uwzględnione w opłacie sumarycznej.

Opłaty za emisję przy niesprawnym systemie do pomiaru ciągłego

Standardowo oprogramowanie przetwarzające dane z systemu do pomiaru ciągłego jest wyposażone w algorytmy danych zastępczych, przyjmowanych na czas niesprawności poszczególnych układów pomiarowych systemu. Gdy jednak awaria systemu uniemożliwia zastosowanie przewidzianej procedury, wielkość emisji w czasie awarii powinna być obliczana metodą alternatywną (zewnętrzną). Sposobem umożliwiającym uniknięcie braku danych o emisji jest wcześniejsze wyznaczenie wskaźników emisji, które mogą zostać zastosowane w czasie pracy instalacji z niesprawnym systemem do pomiaru ciągłego. Dodatkowe działania do jakich jest zobowiązany prowadzący instalację w przypadku niesprawności systemu do pomiaru ciągłego określa punkt 6 pouczenia zawartego w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobranej wody (Dz.U. Nr 206, poz. 1291).

Opłaty za emisję ze źródeł pomniejszych

Mimo iż ponad 99,9 % całkowitej kwoty za emisję substancji do powietrza z instalacji spalania odpadów może być związana z procesem spalania odpadów, w systemie opłat powinny zostać również uwzględnione źródła pomniejsze. Zgodnie z ogólnymi zasadami wyznaczania emisji ze źródeł tego rodzaju obliczenia mogą być wykonywane na najniższym poziomie dokładności i wiarygodności, co odpowiada wymaganiom optymalizacji wykorzystania zasobów, w tym środków finansowych jakimi dysponują służby ochrony środowiska przy obliczaniu należnych opłat oraz są zgodne z zasadą ograniczania nieuzasadnionych kosztów i zasadą optymalizacji kosztów, które zostały określone w Dokumencie Referencyjnym BAT dla ogólnych zasad monitoringu (lipiec 2003) oraz w projekcie JRC Monitoring emisji do powietrza i wody (październik 2013). Wśród źródeł pomniejszych jakie mogą występować w ramach instalacji spalania paliw lub na terenie zakładu eksploatującego spalarnię uwzględnienia wymagają:

magazyn odpadów (jeśli powietrze wentylacyjne nie jest w całości pobierane do procesu spalania),
zbiorniki i silosy materiałów pomocniczych,
maszyny robocze wyposażone w silniki spalinowe (ładowarki, wózki widłowe),
układ przeładunku i przetwarzania pozostałości po spaleniu,
laboratorium.