Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza – spawanie, lutowanie i cięcie stali

    Zagadnienia opisane w tym dziale omawiamy również na organizowanym cyklicznie szkoleniu Specjalista ds. Emisji. Zakres przedstawiamy na przykładzie szkolenia przeprowadzonego 4-5 marca 2025 r. na stronie https://wszystkooemisjach.pl/585

    Proces spawania nie powoduje powstawania znaczących wielkości emisji z punktu widzenia wysokości opłat za korzystanie ze środowiska. Spełnienie obowiązków wynikających z ustawy Prawo ochrony środowiska wymaga co najmniej obliczenia wielkości emisji, przedłożenia informacji o emisji i oceny czy wyznaczona wartość nie przekracza progu decydującego o obowiązku wniesienia opłaty. Z uwagi na brak stawek opłat za prowadzenie procesu spawania i technik pokrewnych, wielkość opłaty wyznaczana jest na podstawie obliczonych ilości substancji uwalnianych do powietrza. Rodzaje i ilości emitowanych związków można przyporządkować następującym rodzajom technik łączenia i cięcia metali:

    Spawanie łukiem elektrycznym

    Opłata za emisje powinna obejmować:

    • podstawowe substancje gazowe powstające w łuku elektrycznym, to jest tlenki azotu oraz tlenek węgla,

    • pył wraz z zawartymi w nim metalami,

    • gazy osłonowe, w tym dwutlenek węgla i hel.

    Substancje gazowe:

    Rodzaje i ilości powstających związków zależą przede wszystkim od metody spawania (spawanie w osłonie gazów, spawanie drutami otulonymi, spawanie elektrodami proszkowymi), rodzaju spawanych materiałów (stal węglowa, stal szlachetna, stopy aluminium, brąz), typu drutu spawalniczego lub elektrody oraz od parametrów prądu spawalniczego (napięcie, natężenie, grubość drutu lub elektrody). Wielkości emisji stanowiące podstawę opłat wyznaczane są w oparciu o wskaźniki literaturowe.

    Pyły:

    Rodzaje i ilości powstających pyłów oprócz metod i parametrów spawania zależą w znaczącej mierze od rodzaju spawanego materiału. Pył spawalniczy pochodzi bowiem w części z wykorzystywanych drutów lub elektrod, w części z materiału który podlega spawaniu. Wielkości emisji stanowiące podstawę opłat wyznaczane są w oparciu o wskaźniki literaturowe lub na podstawie typu spawanej stali, któremu przypisane są informacje o zwartości poszczególnych metali oraz na podstawie informacji o udziale metali w masie drutu spawalniczego.

    Gazy osłonowe:

    Powszechnie wnoszona jest opłata za wprowadzanie do powietrza dwóch spośród najbardziej popularnych gazów osłonowych, to jest dwutlenku węgla i helu. Gazy te mimo, że stanowią naturalny składnik atmosfery są do niej wprowadzane jako substancje, które powstały w wyniku procesów fizyko-chemicznych. Dwutlenek węgla głównie jako produkt uboczny w przemyśle chemicznym lub w wyniku bezpośredniego pozyskania z wód mineralnych. Hel jako produkt powstały w wyniku obróbki gazu ziemnego. Wykorzystywany jako gaz osłonowy – argon jak również gaz aktywny – tlen, nie są natomiast powszechnie uznawane za „zanieczyszczenia”. Są bowiem pozyskiwane poprzez separację składników powietrza, a ilość wyemitowanego argonu i tlenu odpowiada ilości tych gazów pobranych uprzednio z atmosfery. W praktyce, mimo takiej klasyfikacji, niektórzy prowadzący instalacje spawalnicze wnoszą opłaty również za emisję argonu i tlenu. Podejście takie nie jest jednak spójne z brakiem opłat za wprowadzanie do atmosfery powietrza wykorzystywanego do wentylacji pomieszczeń oraz w systemach sprężonego powietrza, które nie zawiera substancji zanieczyszczających.

    Metody obliczania emisji:

    Wielkości emisji stanowiące podstawę naliczenia opłat powinny odpowiadać rzeczywistemu zużyciu materiałów spawalniczych (drutu spawalniczego, elektrod otulonych lub proszkowych, gazów osłonowych). Błędne jest wyznaczanie wielkości emisji jako iloczynu wskaźników emisji chwilowych wyrażonych strumieniem emisji (mg/s) oraz czasu pracy emitorów. Przeważnie etap, któremu towarzyszy powstawanie emisji (żarzenie łuku elektrycznego) nie przekracza poziomu kilku procent całkowitego czasu pracy stanowiska spawalniczego. Pozostałą część tego czasu zajmują czynności niepowodujące powstawania emisji. Z tego względu podstawę naliczenia opłat powinny stanowić wskaźniki emisji odniesionej do ilości wykorzystywanych materiałów (g/kg drutu spawalniczego, kg/kg mieszaniny gazów osłonowych).

    Wobec instalacji wyposażonych w urządzenia odpylające odgazy wielkość unosu pyłu stanowiąca podstawę naliczenia opłaty za pyły i zawarte w nich metale może zostać pomniejszona o wartość wynikającą ze skuteczności odpylania (na podstawie pomiaru masy filtrów czystych i wykorzystanych lub pomiaru masy wychwyconego pyłu spawalniczego).

    Spawanie laserem

    Zakres substancji, które powinny zostać uwzględnione w opłatach zależy od techniki spawania (z wykorzystaniem drutu spawalniczego, bez wykorzystania drutu spawalniczego), rodzaju spawanych materiałów oraz składu gazu osłonowego. Zasady naliczania opłat są analogiczne jak w przypadku spawania elektrycznego, przy czym z uwagi na większą emisję pyłów, bardziej dokładnego wyznaczenia wymaga ilość pyłów zatrzymanych w filtrach. W przypadku gdy dla danego rodzaju spawania nie są dostępne literaturowe wskaźniki emisji, wielkość emisji pyłu stanowiąca podstawę naliczenia opłaty może zostać oszacowana jako iloczyn strumienia odgazów oraz stężenia pyłu gwarantowanego przez dostawcę urządzenia odpylającego lub skuteczności odpylacza i masy zatrzymanych pyłów. Przy wyborze tej metody obliczeniowej ocenić należy, czy celowe zawyżenie emisji nie będzie skutkowało nadmiernym zwiększeniem wysokości opłat.

    Lutowanie twarde (zwane również spawaniem gazowym lub lutowaniem płomieniowym)

    Lutowanie płomieniowe powoduje powstawanie emisji tlenków azotu, tlenku węgla, dwutlenku węgla oraz pyłu wraz z zawartymi w nim metalami. Wielkość należnych opłat może być wyznaczana na podstawie ładunków uwolnionych substancji obliczonych z wykorzystaniem wskaźników literaturowych dla lutowania twardego. Niepoprawne jest natomiast stosowane dość często wyznaczanie emisji tlenków azotu i tlenku węgla na podstawie wskaźników dla spalania paliw w kotłach. Wielkość emisji dwutlenku węgla można oszacować w oparciu o stechiometryczny współczynnik utleniania acetylenu (w protokołach dotyczących zmian klimatu współczynnik utleniania przyjmuje się równy 1). Ilości wyemitowanych substancji, analogicznie jak w przypadku spawania elektrycznego, powinna odpowiadać rzeczywistemu zużyciu materiałów spawalniczych (masy lutu). Z tego względu zaleca się wykorzystywanie wskaźnika emisji wyrażonego jako kg/kg drutu do lutowania, zamiast wskaźnika emisji odpowiadającego pracy palnika acetylenowego (mg/s) i łącznego czasu pracy stanowiska spawalniczego.

    Cięcie palnikiem acetylenowo-tlenowym

    Rodzaje substancji gazowych jakie powinny zostać ujęte w systemie opłat są analogiczne jak w przypadku lutowania płomieniowego (NOx, CO, CO2 – dotyczy cięcia stali czystych, wolnych od zabrudzeń). Inna jest natomiast ich skala, w szczególności większa jest ilość uwalnianego do powietrza pyłu. Pyły zawierają w swym składzie wyłącznie metale pochodzące z ciętego (przepalanego) materiału, a nie jak w przypadku lutowania, w części z materiału lutowniczego. Wysokość należnych opłat może być wyznaczana w oparciu o literaturowe wskaźniki emisji dla cięcia acetylenowo-tlenowego.

    Lutowanie lutem miękkim

    Lutowanie lutem miękkim może powodować emisję dymu stanowiącego koloid sadzy, pyłu zawierającego związki organiczne i metale oraz emisję tlenku węgla. Źródłem emisji są pary topnika zawartego w lucie i produkty jego rozkładu. Z uwagi na bardzo niską intensywność emisji jej wielkość oblicza się dla instalacji wyposażonych w wiele stanowisk lutowniczych i o znacznym wydatku lutu. Skład metali zawartych w emitowanym pyle jest pochodną stosowanego lutu i oprócz cyny może zawierać również ołów oraz śladowe ilości miedzi i srebra.

    Metody obliczeniowe emisji z procesu lutowania nie są spójne. Wielu autorów opracowań poświęconych emisji z procesów łączenia metali całkowicie pomija emisję z lutowania, przyjmując ich wartość jako bliską zeru. Podać również można przykłady przeciwnego podejścia, zgodnie z którym wobec trudności oszacowania emisji, należy przyjmować jej wielkość na poziomie górnej granicy teoretycznej, np. równej masie kalafonii zawartej w drutach lutowniczych. Oba skrajne podejścia mogą być obarczone znacznym błędem. Doświadczenia wskazują na możliwość straty związków zawartych w lucie na poziomie około 0,6 % - 1 % masy lutu (wartości przykładowe, wyznaczona dla lutu Sn/Pb 60/40 z topnikiem na bazie kalafonii w ilości odpowiednio < 1 % oraz 2,5%). Niektóre spoiwa charakteryzuje strata na niższym poziomie, do około 0,25 % masy lutu.

    Cięcie plazmą

    Z uwagi na niewielką skalę emisji obliczenia należnych opłat mogą być oparte na wskaźnikach literaturowych odpowiadających stosowanej technice. Przykład wskaźników emisji zawiera opracowanie Emission of Fume, Nitrogen Oxides and Noise in Plasma Cutting of Stainless and Mild Steel, Bromssen B., Lillienberg L., Frojd N. (1994) dostępne pod adresem http://www.epa.gov/ttn/chief/efdocs/welding.pdf. Jeśli maszyna wycinająca jest wyposażona w odciąg powietrza i filtr, w obliczeniach wielkości emisji pyłów należy uwzględnić skuteczność odpylacza. Udział poszczególnych metali zawartych w pyle należy przyjąć zgodnie z ich zawartością w obrabianej stali.

    Aktualności
    • 23
      kwiecień
      Zapraszamy na 8. edycję Kongresu Biometanu, która odbędzie się 20-21 maja 2025 w Poznaniu. Kongres będzie znakomitą okazją do oceny sytuacji w branży, w szczególności w kotekście przyszłości jaka czeka rynek biometanu. Kongres jest zorganizowany w formule Conference&Expo, tworząc przestrzeń zarówno do poznania uwarunkowań rynku biometanu w Polsce oraz dotychczasowych doświadczeń prowadzących instalacje, jak i oferty dostawców technologii.
    • 07
      kwiecień
      W bieżącym tygodniu będą miały miejsce dwa ważne wydarzenia: - Targi Ekotech 2025: 8-10 kwietnia w Kielcach - Kongres Carbon Capture (CCS): 10 kwietnia 2025 w Poznaniu Serdecznie zapraszamy
    • 27
      styczeń
      Na stronie KOBiZE zostały opublikowane dwa ważne komunikaty: 1. Komunikat o próbach wyłudzania danych za pomocą wiadomości e-mail podszywających się pod KOBiZE i kierujących na fałszywy panel logowania Przejdź do strony komunikatu Komunikat jest ważnym sygnałem o zauważeniu przez przestępców potencjału systemów sprawozdawczych. Rekomendujemy zachowanie szczególnej ostrożności wobec wiadomosci dotyczących wszystkich systemów sprawozdawczych, w tym GUS i E-PRTR. W razie utraty danych logowania należy bezzwłocznie skontaktować się z administratorem systemu. 2. Raport o najczęściej występujących błędach przy wprowadzaniu danych do systemu CBAM Przejdź do Raportu Pozostałe dokumenty dotyczace CBAM są dostępne pod adresem ttps://www.kobize.pl/pl/article/cbam/id/2453/materialy-do-pobrania
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Kongres Biometanu 20-21 maja 2025 Poznań
    Smart City FORUM 11-12 czerwca 2025 w Rzeszowie
    Operat FB
    obliczenia śladu węglowego
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER

    Zobacz komunikaty KE / JRC / UE-BRITE (IPPC Bureau) / INCITE / Rada Unii Europejskiej / Rada Europejska / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    EEA: Annual European Union greenhouse gas inventory 1990-2023 and inventory document 2025 (16.4.2025)

    EEA: EU’s energy sector leads the way in cuts to greenhouse gas emissions in 2023 (16.4.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Investment simplification - Council agrees position on the ‘Invest EU’ regulation to boost EU competitiveness (16.4.2025)

    JRC: Earth Observation in support of EU policies for urban climate adaptation (15.4.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Upraszczanie przepisów - Rada zgadza się na tymczasowe odroczenia mające zwiększyć konkurencyjność UE i dać firmom pewność prawa (14.4.2025)

    JRC: Monitorowanie zerowego zanieczyszczenia i perspektywy na rok 2025 (14.4.2025)

    JRC: Rules for the calculation of the Carbon Footprint of Industrial Batteries without external storage CFB-IND (11.4.2025)

    JRC: War worsens climate and environmental challenges in Ukraine (11.4.2025)

    KOBiZE: Stanowisko wobec systemu ETS2 wchodzącego w życie w 2027 r.  – wystąpienie Roberta Jeszke podczas  European Climate Summit (10.4.2025)

    EEA: Imagining a sustainable Europe in 2050 (10.4.2025)

    EEA: Air quality status report 2025 (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of PM₁₀ in 2023 in relation to the 2030 EU annual limit value (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of PM₂.₅ in 2023 in relation to the 2030 EU daily limit value (9.4.2025)

    EEA: BaP concentrations in 2023 by country (9.4.2025)

    EEA: Comparison of 2023 air quality data against 2030 air quality standards (9.4.2025)

    EEA: Percentage of reporting monitoring stations registering PM₁₀ concentrations above EU limit values and WHO guideline levels (9.4.2025)

    EEA: Urban population exposed to air pollutant concentrations above selected EU air quality standards, EU-27 (9.4.2025)

    EEA: Urban population exposed to air pollutant concentrations above 2021 WHO air quality guidelines and reference levels, EU-27 (9.4.2025)

    EEA: Percentage of stations in 2023 with annual average concentrations below applicable EU and WHO standards (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of NO₂ in 2023 and 2024 in relation to EU annual limit value and the WHO annual guideline level (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of O₃ in 2023 and 2024 in relation to the EU target value (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of NO₂ in 2023 in relation to the 2030 EU annual limit value (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of O₃ in 2023 in relation to the 2030 EU target value threshold (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of NO₂ in 2023 in relation to the 2030 EU daily limit value (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of PM₁₀ in 2023 and 2024 in relation to the EU daily limit value (9.4.2025)

    EEA: Percentage of reporting monitoring stations registering NO₂ concentrations above EU limit values and WHO guideline levels (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of PM₂.₅ in 2023 and 2024 in relation to EU annual limit values and WHO annual guideline level (9.4.2025)

    EEA: O₃ concentrations in 2023 by country in relation to the EU target value (9.4.2025)

    EEA: PM₂.₅ concentrations in 2023 by country in relation to the EU annual limit value and WHO annual guideline level (9.4.2025)

    EEA: Percentage of reporting monitoring stations registering O₃ concentrations above the EU target value and the WHO guideline levels in 2023 and 2024 (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of BaP in 2023 (9.4.2025)

    EEA: Percentage of reporting monitoring stations registering PM₂.₅ concentrations abovethe EU limit value and WHO guideline levels (9.4.2025)

    EEA: NO₂ concentrations in 2023 by country in relation to the EU annual limit values and WHO annual guideline level (9.4.2025)

    EEA: PM₁₀ concentrations in 2023 by country in relation to the EU daily limit value (9.4.2025)

    EEA: Concentrations of PM₂.₅ in 2023 in relation to the 2030 EU annual limit value (9.4.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Granulat z tworzyw sztucznych - Rada i Parlament uzgadniają nowe przepisy o ograniczeniu zanieczyszczenia mikroplastikiem (8.4.2025)

    EPA [CCS] Issues Final Permits for Geologic Sequestration of Carbon Dioxide in Texas (7.4.2025)

    WIOŚ w Warszawie: Ostrzeżenie przed kupnem czynników chłodniczych pochodzących z kradzieży (2.4.2025)

    JRC: Status of Environment and Climate in Ukraine (1.4.2025)

    KE [system nowych zezwoleń na import od 1 stycznia 2026 towarów objętych CBAM]: Commission Implementing Regulation as regards the conditions and procedures related to the status of authorised CBAM declarant (28.3.2025)

    MKiŚ: Pakt na rzecz czystego przemysłu w Radzie EU ds. Środowiska (27.3.2025)

    KOBiZE: Obowiązek składania sprawozdań CBAM za I kwartał 2025 roku (27.3.2025)

    MKiŚ: Źródła danych na potrzeby opracowania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu - bezpłatny webinar 2 kwietnia 2025 r. (27.3.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Rada uzgadnia stanowisko co do mechanizmu tymczasowych odroczeń mającego zwiększyć konkurencyjność UE i zapewnić firmom pewność prawa (26.3.2025)

    KOBiZE: Robert Jaszke „Kluczowe kwestie systemu ETS2 dla sektorów budynków, transportu drogowego i tzw. sektorów dodatkowych nieobjętych systemem ETS” (26.3.2025)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Evaluation of personal exposure to volatile organic chemicals (VOCs) in small-scale dry-cleaning facilities using passive sampling

    Reassessing the missing OH reactivity based on organic molecular formulas: Comparison between urban and regional environments

    Wind tunnel model of the Jack Rabbit II field experiments in the mock urban array: Part 2. approach wind conditions and particle image velocimetry measurements of simulated chlorine releases

    Zobacz EUR-Lex:

    Sprostowanie do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE2024/1203 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne i zastępującej dyrektywy 2008/99/WE i 2009/123/WE (15.4.2025)

    Decyzja wykonawcza Komisji UE 2025/658 z dnia 3 kwietnia 2025 r. w sprawie uznania, że sprawozdanie przedłożone przez Francję na podstawie art. 31 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018/2001 zawiera dokładne dane służące do pomiaru emisji gazów cieplarnianych związanych z uprawą buraka cukrowego, pszenicy zwyczajnej, kukurydzy na ziarno, rzepaku i słonecznika w tym państwie członkowskim (4.4.2025)

    Sprostowanie do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/1244 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie przekazywania danych środowiskowych z instalacji przemysłowych, ustanowienia Europejskiego Portalu Emisji Przemysłowych oraz uchylenia rozporządzenia WE nr 166/2006 (2.4.2025)

    Rozporządzenie delegowane Komisji UE 2025/422 z dnia 17 grudnia 2024 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2023/1114 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających treść, metody i prezentację informacji dotyczących wskaźników zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do niekorzystnych skutków dla klimatu i innych niekorzystnych skutków środowiskowych (31.3.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji UE 2025/623 z dnia 28 marca 2025 r. ustanawiające, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/573, minimalne wymogi dotyczące certyfikatów dla osób fizycznych oraz warunki wzajemnego uznawania takich certyfikatów w odniesieniu do odzysku rozpuszczalników na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych z urządzeń oraz uchylające rozporządzenie Komisji WE nr 306/2008 (31.3.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji UE 2025/625 z dnia 28 marca 2025 r. ustanawiające, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/573, minimalne wymogi dotyczące certyfikatów dla osób fizycznych i prawnych oraz warunki wzajemnego uznawania takich certyfikatów w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń ochrony przeciwpożarowej zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane lub odpowiednie alternatywy oraz uchylające rozporządzenie Komisji WE nr 304/2008 (31.3.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2025/627 z dnia 28 marca 2025 r. ustanawiające, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573, minimalne wymogi dotyczące certyfikatów dla osób fizycznych oraz warunki wzajemnego uznawania takich certyfikatów w odniesieniu do instalowania, konserwacji lub serwisowania, naprawy lub likwidacji stacjonarnych rozdzielnic elektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane oraz odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych ze stacjonarnych rozdzielnic elektrycznych oraz uchylające rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2066 (31.3.2025)

    Sprostowanie do rozporządzenia wykonawczego Komisji UE 2025/33 z dnia 13 stycznia 2025 r. zezwalającego na zwolnienie na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/573 w odniesieniu do stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych o GWP równym 150 lub większym w schładzarkach lub zamrażarkach szokowych, urządzeniach do wyrobu lodów produkowanych metodą tradycyjną, urządzeniach do wyrobu lodu, wózkach do przechowywania i regeneracji żywności, komorach chłodniczo-garowniczych, urządzeniach do napojów lodowych i urządzeniach do kremowych napojów lodowych (27.3.2025)

    Zawiadomienie Komisji – Wytyczne dotyczące planów społeczno-klimatycznych (25.3.2025)

    Zawiadomienie KomisjiSpis treści – Wytyczne techniczne dotyczące stosowania zasady nie czyń poważnych szkód na podstawie rozporządzenia w sprawie Społecznego Funduszu Klimatycznego (25.3.2025)

    Sprostowanie do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/573 z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniającego dyrektywę UE 2019/1937 i uchylającego rozporządzenie UE nr 517/2014 (24.3.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji UE 2025/486 z dnia 17 marca 2025 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2023/956 w odniesieniu do warunków i procedur dotyczących statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM (18.3.2025)