Pomiary emisji – planowanie pomiarów, wybór wykonawcy

    Zagadnienia opisane w tym dziale omawiamy również na organizowanym cyklicznie szkoleniu Specjalista ds. Emisji. Zakres przedstawiamy na przykładzie szkolenia przeprowadzonego 4-5 marca 2025 r. na stronie https://wszystkooemisjach.pl/585

    Część zagadnień dotyczących planowania i organizacji pomiarów emisji zawiera norma PN-EN 15259:2011 Jakość powietrza - Pomiary emisji ze źródeł stacjonarnych - Wymagania dotyczące odcinków pomiarowych i miejsc pomiaru, celu i planu pomiaru oraz sprawozdania z pomiaru, dostępna na stronie internetowej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Zadanie planowania pomiaru powierzono w normie wykonawcy, pozostawiając w obowiązkach prowadzącego instalację jedynie wskazanie celu pomiaru, mimo że właściwym podmiotem zainteresowanym uzyskaniem dobrych efektów pomiarów jest prowadzący instalację. Ma on także wiedzę o bieżących zmianach w obciążeniu i profilu pracy instalacji oraz o funkcjonowaniu urządzeń oczyszczających odgazy. Przeniesienie na wykonawcę zadania planowania pomiarów nie odpowiada także realiom konkurencji rynkowej i kryteriom najniższej ceny przy wyborze wykonawcy. Całości procesu planowania nie jest w stanie samodzielnie zrealizować również prowadzący instalację, bowiem nie dysponuje wiedzą o technikach pomiarowych oraz o zakresach stosowania i ograniczeniach sprzętu wykonawcy. Skutecznie planowane pomiary emisji zanieczyszczeń wymagają zatem ścisłej współpracy i zaangażowania obu stron, przy czym obszary odpowiedzialności można ustalić tak, by niezbędna analiza zagadnień nie wymagała dodatkowego nakładu czasu, lecz sprowadzała się do wykorzystania doświadczenia i wiedzy, które każda ze stron posiada. Współpraca pomiędzy prowadzącym instalację i wykonawcą pozwala uniknąć dość powszechnej sytuacji, w której planowanie pomiaru sprowadza się do zaproponowania przez wykonawcę terminu, co umownie ma zastąpić sprawdzenie wszystkich warunków ww. normy.

    Poniżej przedstawiamy algorytm planowania pomiarów oparty na współpracy prowadzącego instalację i wykonawcy.
     

    Etap postępowania

    Prowadzący instalację

    Wykonawca pomiarów

    Krok 1. Określenie celu i wymagań.

    Określa cel główny pomiaru i cele poboczne.

    Definiuje wymagania prawne stanowiące podstawę celów i uszczegółowiające je.

    Dobiera odpowiednie metody pomiarowe.

    Wyznacza prawdopodobne stężenia i ocenia je względem zakresu oznaczalności / wykrywalności metod i wymagań prawnych (określonych w kroku 1).

    Określa warunki pracy instalacji odpowiadające celom oraz miejsca pomiaru.

    Krok 2.Określenie spodziewanych:

    - rodzajów emitowanych substancji,

    - wielkości emisji,

    - warunków panujących w przewodzie w miejscu pomiaru.

    Określa rodzaje emitowanych substancji, spodziewane wielkości emisji i ilość odgazów (strumień objętości m3/h).

    Określa kiedy instalacja pracuje przy ustabilizowanych, wymaganych warunkach i przez ile godzin nieprzerwanej pracy.

    Ocenia czy czas pracy instalacji w wymaganych warunkach jest wystarczający do przeprowadzenia pomiaru.

    Krok 3. Sprawdzenie lokalizacji stanowisk pomiarowych.

    Identyfikuje miejsca lokalizacji stanowisk pomiarowych umożlwiających realizację celów.

    Ocenia:

    - poprawność lokalizacji i wyposażenia stanowisk

    - spełnienie wymagań technicznych umożliwiających wykonanie pomiaru

    - zagrożenia dla pracowników, sprzętu, instalacji.

    Krok 4. Określenie terminu i planu pomiarów.

    Prowadzący instalację i wykonawca ustalają termin i planu pomiarów umożliwiający realizację celu i uwzględniający ww. uwarunkowania techniczne i technologiczne.

    Krok 5. Kontrola zmian uwarunkowań do czasu wykonania pomiaru.

    Wprowadza zasadę informowania o zmianach technologicznych i ruchowych instalacji do momentu wykonania pomiarów.

    Dokonuje sprawdzenia istotnych warunków w momencie umożliwiającym podjęcie działań korygujących w przypadku wykrycia niezgodności z założeniami.

    Krok 6. Przeprowadzenie pomiarów.

    Dokonuje kontroli warunków określonych dla realizacji celu przed pomiarem.

    Zapewnia odpowiednie dane o pracy instalacji w trakcie wykonywania pomiarów.

    Wykonuje pomiar emisji.

    Krok 7. Analiza wyników.

    Ocenia czy wyniki pozwoliły zrealizować cele.

    Określa wnioski do planowania kolejnych pomiarów.

    Sygnalizuje jeśli nie udało się wykonać niektórych oznaczeń i wskazuje przyczyny.

    Wskazuje stężenia poniżej progu oznaczalności / wykrywalności przyjętych metod.

    Krok 1. Określenie celu, wymagań prawnych i warunków pracy instalacji:

    Cel pomiaru

    Identyfikacja wymagań prawnych

    Identyfikacja warunków pracy instalacji

    Okresowe pomiary emisji - realizacja obowiązku wynikającego z ustawy Prawo ochrony środowiska lub pozwolenia zintegrowanego / pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza

    Zrealizowanie celu wymaga uwzględnienia wymagań:

    - art. 147a ustawy Prawo ochrony środowiska,

    - rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. 2014, Poz. 1542),

    - rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz.U. 2008 nr 215 poz. 1366),

    - wymagań określonych w pozwoleniu zintegrowanym (w odniesieniu do wymagań BAT) lub pozwoleniu na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza.

    Pomiary emisji zanieczyszczeń powinny zapewnić sprawdzenie czy wielkości emisji wynikające z przepisów prawa ochrony środowiska lub określone w pozwoleniu nie są przekraczane. Należy zatem wykonać pomiary (przynajmniej raz i jeśli jest to możliwe) przy maksymalnym obciążeniu instalacji lub w warunkach powodujących powstawanie maksymalnej emisji lub maksymalnych stężeń lub maksymalnych wartości wskaźników emisji – w zależności od sposobu określenia emisji dopuszczalnej w pozwoleniu zintegrowanym lub pozwoleniu na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza.

    Wstępne pomiary emisji - realizacja obowiązku wynikającego z art. 147 ust. 4. ustawy Prawo ochrony środowiska.

    j.w., z zachowaniem terminu wynikającego z art. 147 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska.

    j.w.

    Pomiary emisji zanieczyszczeń na potrzeby systemów sprawozdawczych i opłat za korzystanie ze środowiska - realizacja obowiązków sprawozdawczych, wyznaczenie należnych opłat lub ich optymalizacja.

    Zakres substancji oraz sposób ich aglomeracji w grupy związków chemicznych, jak również metodyki pomiarowe powinny spełniać wymagania i odpowiadać kategoriom substancji określonym w poszczególnych systemach sprawozdawczych, bądź umożliwiać aglomerację danych według grup wymaganych przez sprawozdawczość:

    - PRTR,

    - GUS,

    - KOBiZE,

    - opłat za korzystanie ze środowiska,

    - sprawozdawczość z realizacji warunków pozwolenia zintegrowanego lub pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza.

    W zależności od sposobu obliczania emisji:

    - pomiar emisji w trakcie pracy instalacji w normalnych, przeciętnych (najczęściej występujących) warunkach, uznawanych za warunki reprezentatywne dla pracy instalacji – w przypadku uproszczonego algorytmu obliczania emisji,

    - przy różnych obciążeniach i różnych warunkach pracy instalacji dla algorytmów obliczeniowych uwzględniających zróżnicowanie parametrów pracy instalacji.

    Pomiary emisji zanieczyszczeń umożliwiających jej usankcjonowanie poprzez pozwolenie lub zgłoszenie - wyznaczenie maksymalnych wielkości emisji.

    Wyniki pomiarów powinny umożliwić przygotowanie wniosku o wydanie pozwolenia lub zgłoszenia, uwzględniając:

    - rodzaje substancji podlegające normowaniu,

    - wymagany sposób prezentacji emisji (kg/h, mg/m3, kg/kg, etc.).

    Pomiary emisji zanieczyszczeń powinny wskazać lub umożliwić obliczenie emisji maksymalnej chwilowej (uśrednianej w czasie jednej godziny) oraz rocznej. W zależności od rangi i rodzaju źródła oraz sposobu obliczania emisji i możliwości zmiany parametrów pracy instalacji, pomiar wykonuje się jednorazowo - przy wytypowanych warunkach, lub kilkukrotnie – dla różnych warunków.

    Odbiorowe pomiary emisji – sprawdzenie warunków dostawy urządzenia, układu technologicznego powodującego emisję lub oczyszczającego odgazy.

    Wyniki pomiarów powinny umożliwić sprawdzenie parametrów gwarantowanych przez dostawcę urządzeń. Dotyczy to zarówno całych układów technologicznych i instalacji, jak i pojedynczych urządzeń, takich jak kotły, skrubery, filtry. Gwarancje są przeważnie określane jako maksymalne stężenie lub strumień masy, przy czym w umowach określa się zakres parametrów pracy instalacji i urządzeń, przy których gwarantowane wartości są dotrzymywane.

    Zapewnienie warunków pracy instalacji skutkujących największą emisją lub stężeniem, w obrębie parametrów określonych w umowie dostawy urządzenia.

    Pomiary emisji na potrzeby kontroli i kalibracji systemów do pomiarów ciągłych.

    Obowiązek prowadzenia pomiarów równoległych, procedurę kalibracji i walidacji oraz zakres wymaganych norm określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. 2014, Poz. 1542).

    Warunki pracy instalacji determinują wymagania wobec parametrów określonych w normach.

    W powyższej tabeli prezentujemy kilka najbardziej powszechnych celów pomiarów emisji. Przykłady innych celów przedstawia norma PN-EN 15259:2011 Jakość powietrza - Pomiary emisji ze źródeł stacjonarnych - Wymagania dotyczące odcinków pomiarowych i miejsc pomiaru, celu i planu pomiaru oraz sprawozdania z pomiaru.

    Łączenie celów:

    Efektywność pomiarów można dla niektórych źródeł emisji zwiększyć poprzez łączenie celów, np. uzyskanie danych na potrzeby sprawozdawczości w trakcie pomiarów wstępnych, czy pomiarów okresowych, lub uzupełnienie danych o emisji z instalacji na potrzeby usankcjonowania planowanych zmian przy okazji pomiarów do celów sprawozdawczych. Warunkiem łączenia celów jest brak sprzeczności pomiędzy nimi. Wobec grupy źródeł, dla których istnieje możliwość zmiany skali emisji bez powodowania dodatkowych kosztów, cele osiąga się poprzez dwa następujące po sobie pomiary, np. przy przeciętnym i maksymalnym obciążeniu źródła emisji. Łączenie niektórych celów nie wymaga natomiast zmian parametrów pracy instalacji, np. określenie składu frakcyjnego pyłu gdy zaplanowany jest pomiar emisji pyłu ogółem w ramach okresowych pomiarów emisji lub pomiarów wstępnych. Łącząc cele pomiaru należy pamiętać o rozszerzeniu wymagań prawnych celu głównego o wymagania określone dla celów pobocznych.

    Krok 3. Sprawdzenie lokalizacji stanowisk pomiarowych:

    Brak stanowiska pomiarowego lub jego błędna lokalizacja i wyposażenie mogą uniemożliwić osiągnięcie celu pomiaru lub w ogóle wykonanie pomiaru. Niektóre laboratoria pomiarowe praktykują wizję lokalną odpowiednio wcześnie przed terminem pomiarów. Działania te, jak również wymagania wobec stanowisk pomiarowych są opisane w normie PN-EN 15259. W znacznej części przypadków informacje o stanowiskach można uzyskać na podstawie wywiadu z prowadzącym instalację i zdjęć. Aspekty techniczne i prawne lokalizacji stanowisk do pomiarów emisji przedstawiamy w zakładkach: stanowiska pomiarowe  oraz orzeczenie WSA – stanowiska pomiarowe.

    Krok 5. Kontrola zmian uwarunkowań do czasu wykonania pomiaru:

    Po ustaleniu terminu pomiarów prowadzący instalację w ramach systemu przepływu informacji w organizacji sprawuje stałą kontrolę nad ewentualnymi zmianami prognozy warunków pracy instalacji w zaplanowanym terminie. W przypadku zmian warunków stwarzających ryzyko nieosiągnięcia celu, zmienia termin wykonania pomiarów. Przepływ informacji wewnątrz organizacji prowadzącego instalację zapewnia również sprawdzenie, czy ewentualne niezgodności jakie stwierdzono w trakcie kroków 1-4 zostały usunięte, np. poprawiono pracę urządzeń oczyszczających odgazy, wyposażono emitory w stanowiska pomiarowe, wyeliminowano źródła zaburzeń procesu technologicznego, itp.

    Krok 6. Przeprowadzenie pomiarów:

    Bezpośrednio przed wykonaniem pomiaru prowadzący instalację przeprowadza ostatnią kontrolę obejmującą wszystkie obszary ryzyka niespełnienia celu pomiaru, w szczególności warunków pracy instalacji i poprawności działania urządzeń ochronnych. Zapewnia również dane o parametrach procesu, które posłużą do opracowania wyników i ich dalszego wykorzystania.

    Opisany powyżej algorytm postępowania umożliwia w prostych sześciu krokach rzetelne przygotowanie pomiarów, nie wymagając od prowadzącego instalację szczególnego nakładu czasu, zwłaszcza gdy współpracuje z kompetentnym i doświadczonym wykonawcą pomiarów.

    Aktualności
    • 28
      maj
      Zapraszamy na 3. Europejskie Forum Pelletu połączone z 10. Forum Pelletu. Wydarzenia odbędą się w dniach 12-13 czerwca 2025 r. w Gdyni. Organizowane przez Magazyn Biomasa Forum Pelletu to miejsce spotkań producentów i dystrybutorów pelletu i kotłów pelletowych, dostawców technologii, przedstawicieli sektora energetycznego i ciepłowniczego, a także samorządów i stowarzyszeń branżowych.  Wydarzenie będzie miejscem wymiany aktualnych informacji na temat innowacji technologicznych, nowych trendów i prognoz dla europejskich rynków pelletu. Program konferencji obejmuje następujące zagadnienia: Europejskie regulacje dla pelletu drzewnego Zmiany w certyfikacji pelletu  Polski rynek pelletu w Europie – interakcje z innymi państwami Rynek urządzeń grzewczych na pellet w Polsce – stan aktualny i prognozy rozwoju Szczegółowe informacje są dostępne na stronie https://magazynbiomasa.pl/forum-pelletu
    • 05
      maj
      W minionym tygodniu zostały opublikowane roczne oceny jakości powietrza za rok 2024 – kluczowe dokumenty dla końcowego etapu procesu inwestycyjnego (uzyskania pozwolenia zintegrowanego lub pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza). Wskazane w raportach obszary przekroczeń standardów jakości powietrza, które zgodnie z art. 225 ustawy Prawo ochrony środowiska determinują konieczność przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego dla instalacji nowych lub zmienianych w sposób istotny, będą obowiązywały przez rok, do momentu opublikowania rocznej oceny jakości powietrza za rok 2025 (30.04.2026). Raporty dla poszczególnych województw i szczegółowe informacje o systemie rocznych ocen w kontekście postępowań kompensacyjnych przedstawiamy na stronie https://wszystkooemisjach.pl/409/roczna-ocena-jakosci-powietrza
    • 23
      kwiecień
      Zapraszamy na 8. edycję Kongresu Biometanu, która odbędzie się 20-21 maja 2025 w Poznaniu. Kongres będzie znakomitą okazją do oceny sytuacji w branży, w szczególności w kotekście przyszłości jaka czeka rynek biometanu. Kongres jest zorganizowany w formule Conference&Expo, tworząc przestrzeń zarówno do poznania uwarunkowań rynku biometanu w Polsce oraz dotychczasowych doświadczeń prowadzących instalacje, jak i oferty dostawców technologii.
    NEWSLETTER:
    Jeśli chcesz otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach zapisz się
     
    Operat FB
    Smart City FORUM 11-12 czerwca 2025 w Rzeszowie
    Forum Pelletu 12-13 czerwca 2025 Gdynia
    obliczenia śladu węglowego
    Katalizatory do redukcji LZO - Katalizator Grupa PONER

    Zobacz komunikaty KE / JRC / UE-BRITE (IPPC Bureau) / INCITE / Rada Unii Europejskiej / Rada Europejska / US EPA / EEA / NIK / ETO / GDOŚ / GIOŚ / WIOŚ / IOŚ / MKiŚ:

    JRC: High resolution assessment of air quality and health in Europe under different climate mitigation scenarios (6.6.2025)

    Instrat: Fundusz Modernizacyjny dla regionów wykluczonych z FST – co dalej z pomocą dla Turowa, Lubelszczyzny, Kozienic czy Połańca? (5.6.2025)

    IOŚ: Konferencja dot. wdrażania zasad ekoprojektowania w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) i opracowywaniu Cyfrowych Paszportów Produktowych oraz ocenie cyklu życia produktu – LCA (5.6.2025)

    EPA [niedoszacowanie odległości, na jaką niebezpieczne chemikaliów mogą się rozprzestrzenić w powietrzu w najgorszym scenariuszu uwolnienia] fines Valero Wilmington Refinery for chemical safety violations (4.6.2025)

    JRC: Konkurencyjność fotowoltaiki słonecznej w Unii Europejskiej (4.6.2025)

    EEA: Average CO2 emissions from new cars and new vans slightly increased in 2024 (4.6.2025)

    ETO: Jak sprawić, by dojazdy do pracy w UE były bardziej zrównoważone (30.5.2025)

    GIOŚ: Spotkanie Zespołu Eksperckiego ds. Zanieczyszczeń Przemysłowych w ramach IMPEL (28.5.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Uproszczenie unijnej granicznej opłaty węglowej. Rada ustala stanowisko negocjacyjne (27.5.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Emisje samochodowe CO₂: Rada aprobuje dodatkową elastyczność dla producentów (27.5.2025)

    INCITE: First sectoral workshop looks into innovative techniques in the Iron and Steel European industry (26.5.2025)

    EEA: EU Emissions Trading System ETS data viewer (18.5.2025)

    JRC: Zharmonizowane zasady obliczania śladu węglowego modułów fotowoltaicznych w kontekście dyrektywy UE w sprawie ekoprojektu (15.5.2025)

    JRC: Pipelines for hydrogen transport – A review of integrity and safety challenges (12.5.2025)

    KOBiZE: CAKE ponownie z najtrafniejszą krótkoterminową prognozą dotyczącą cen uprawnień do emisji EUA (7.5.2025)

    WIOŚ w Warszawie: Współpraca WIOŚ z organami samorządu terytorialnego: WIOŚ w Warszawie przedstawił analizę działań realizowanych w powiecie gostynińskim (7.5.2025)

    Rada Unii Europejskiej: Emisje samochodowe CO₂ – Rada nie wprowadza zmian do wniosku Komisji (7.5.2025)

    U.S. EPA: Administrator Zeldin in The Hill - “EPA is rejecting the false choice between environmental stewardship and economic prosperity” (2.5.2025)

    JRC: European Research and Innovation in Zero-Emission Heavy-Duty Road Transport (2.5.2025)

    EEA: EU Emissions Trading System ETS data viewer (30.4.2025)

    EPA [CCS] and Texas Railroad Commission Sign Memorandum of Agreement on Geologic Storage of Carbon Dioxide (29.4.2025)

    EEA: PFAS polymers in focus: supporting Europe’s zero pollution, low-carbon and circular economy ambitions (29.4.2025)

    U.S. EPA [PFAS] Administrator Zeldin Announces Major EPA Actions to Combat PFAS Contamination (28.4.2025)

    EPA [transport] Addresses E-10 Standards, Allows for Nationwide Year-Round E15 Sales (28.4.2025)

    Zobacz bieżące artykuły w Atmospheric Environment:

    Characterization of tire wear particle emissions from different-mileage passenger cars

    High-resolution PM2.5 retrieval using Gaofen-1 WFV camera data

    Seasonal and wildfire biomass burning impact on gas-fuel heated northern European megacity: brown carbon apportionment

    Zobacz EUR-Lex:

    Rozporządzenie delegowane Komisji UE 2025/1131 z dnia 26 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 691/2011 w odniesieniu do inwestycji w łagodzenie zmiany klimatu i wprowadzające klasyfikację celów środowiskowych (4.6.2025)

    Komunikat Komisji – Publikacja łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu w 2024 r. do celów rezerwy stabilności rynkowej w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (4.6.2025)

    Decyzja wykonawcza Komisji UE 2025/1046 z dnia 26 maja 2025 r. w sprawie uznania, że sprawozdanie przedłożone przez Szwecję na podstawie art. 31 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018/2001 zawiera dokładne dane służące do pomiaru emisji gazów cieplarnianych związanych z uprawą jęczmienia, bobu, rzepaku, żyta, pszenżyta, pszenicy zwyczajnej i groszku łąkowego w tym państwie członkowskim (28.5.2025)

    Komunikat Komisji – Wytyczne w zakresie celów dotyczących stosowania paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego w sektorach przemysłu i transportu (27.5.2025)

    Zalecenie Komisji UE 2025/1021 z dnia 22 maja 2025 r. w sprawie ubóstwa transportowego: jak zapewnić przystępną cenowo, dostępną i sprawiedliwą mobilność (26.5.2025)

    Decyzja Komisji z dnia 24 marca 2025 r. zlecająca centralnemu administratorowi rejestru Unii wprowadzenie zmian w tabelach krajowego rozdziału uprawnień Belgii, Danii, Niemiec, Irlandii, Hiszpanii, Francji, Chorwacji, Włoch, Luksemburga, Węgier, Niderlandów, Austrii, Polski, Rumunii, Finlandii i Szwecji do rejestru Unii (26.5.2025)

    Decyzja Rady UE 2025/868 z dnia 23 kwietnia 2025 r. w sprawie stanowiska, które ma zostać zajęte w imieniu Unii Europejskiej na dwunastej sesji Konferencji Stron Konwencji sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych w odniesieniu do wniosków o przedłużenie szczególnych wyłączeń oraz wniosków o zmianę załącznika A do tej konwencji (12.5.2025)

    Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – Przyszłość przemysłu Unii Europejskiej w obliczu wysokich cen energii i kosztów transformacji (30.4.2025)

    Rozporządzenie wykonawcze Komisji UE 2025/772 z dnia 16 kwietnia 2025 r. w sprawie zmiany i sprostowania rozporządzenia wykonawczego UE 2019/1842 ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności (22.4.2025)